آذربایجان شرقی به عنوان یکی از استان‌های استراتژیک در شمالغرب کشور، جایگاه ویژه‌ای در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی دارد.
حدود ۲۷۲۷ روستای دارای سکنه با جمعیت بیش از یک میلیون و ۱۰۰ هزار نفر در این استان وجود دارد. تعداد ۱۹۴۲ روستا نیز دارای دهیاری با نزدیک به ۶۰۰۰ عضو شورای روستایی در استان هستند که کانون محرومیت زدایی در سطح استان به شمار می‌روند.
به برکت نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران، ۴۵ سال خدمت برای محرومیت زدایی در روستاها همواره جزو اولویت‌های دولت‌ها بوده و نهادهای مختلفی در این حوزه ایجاد شدند.
نهادهایی که در راستای محرومیت زدایی روستاها ایجاد شدند، هر یک در بطن انقلاب اسلامی رشد و پرورش یافته و در ادوار مختلف، کارنامه مناسبی از خود برجای گذاشتند که در مقایسه با دوران قبل از انقلاب، می‌توان تفامت مشهودی را مشاهده کرد.
نهادهایی چون بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، کمیته امداد امام خمینی (ره)، جهاد سازندگی، دهیاری‌ها و شوراهای اسلامی روستایی، تعاونی‌های روستایی زنان، نهضت سوادآموزی، معاونت توسعه روستایی و مناطق محروم ریاست جمهوری، قرارگاه پیشرفت و آبادانی، سازمان بسیج سازندگی کشور، قرارگاه محرومیت زدایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران، صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر و … در طول ادوار گذشته نامی نیک در راستای محرومیت زدایی روستانشینان از خود برجای گذاشته‌اند.
شاید بتوان گل سرسبد این ارگان‌ها را جهادسازندگی عنوان کرد که همزمان با پیروزی انقلاب اسلامی در ۲۷ خردادماه ۵۸ به دستور امام راحل تشکیل یافت و یک اقدام واقعا جهادی برای محرومیت زدایی از روستاها لقب گرفت که هنوز هم به عنوان نقطه طلایی تاریخ کشورمان به شمار می‌رود. تحول سریع و جهشی قابل توجه در خدمات رسانی به روستاها توسط جهادسازندگی در همان اوایل انقلاب، بر دل مردم عزیز نشست و جایگاه ویژه‌ای برای خود باز کرد.
با توجه به این‌که این نهاد جهادی و مردمی در راستای محرومیت زدایی تمامی بخش‌های یک روستا فعالیت می‌کرد، بعدا با تشکیل نهادهای مختلف در سطح کشور و رفع بخش بزرگی از محرومیت‌های روستایی با اقدامات تحول گرایانه این نهاد ارزشمند انقلابی، در دی ماه ۱۳۷۹ با وزارت کشاورزی ادغام شد و محرومیت زدایی از روستاها برعهده ارگان‌های مختلف قرار گرفت. مثلا در حوزه برق رسانی، شرکت برق و در حوزه آبرسانی نیز شرکت آب مسئول محرومیت زدایی در روستاها شدند و جهادسازندگی برای همیشه در یادها ماندگار شد.
جهاد سازندگی باید می‌ماند و در تاریخ ماندگار می‌شد
حجت الاسلام والمسلمین سید محمدعلی نماینده ولی فقیه در آذربایجان شرقی، در مراسم اخیر روایت جهادسازندگی که در تبریز برگزار شد، با اشاره به این موضوع که حضور جهاد در همه میدان‌های جنگ و سازندگی، منشاء خیر و برکت انقلابی و تسهیل و گشایش گره‌ها و مشکلات بود، از انحلال جهاد به عنوان یک موضوع بدون بررسی کارشناسی در آن دوران انتقاد کرد.
وی افزود: سالروز تاسیس جهاد سازندگی روز بسیار خوبی برای روایت خدمات و فعالیت‌های این نهاد و رشادت‌های جهادگران است، در واقع خدمات و تلاش‌های جهاد به ویژه در دوران دفاع مقدس تاکنون کم رنگ در جامعه مطرح شده است.
با انحلال جهادسازندگی شاید محرومیت زدایی اندکی رنگ باخت و با همان شدت ادامه نیافت اما باز هم به روال گذشته در اولویت کشور ماند ولی در قالب‌های مختلف نمود پیدا کرد.
علاوه بر این‌که ارگان‌های مختلف آب، برق، گاز، بنیاد مسکن و … به اجرای پروژه‌ها در سطح روستاها اقدام کردند، گروه‌های جهادی نیز به میدان آمدند تا نقش جهادسازندگی را به خوبی ادامه دهند.
نمود اصلی فعالیت این گروه‌های جهادی نیز در جریان زلزله‌های اخیر و به خصوص دوران شروع کرونا کاملا مشهود است. اردوهای جهادی پزشکی، فرهنگی، عمرانی، آموزشی و … که به دل روستاهای محروم استان طی ماه‌های مختلف انجام می‌گیرند و نقش مهمی در رفع محرومیت روستاها دارند.
اقدامات موثر گروه‌های جهادی در رفع محرومیت‌ها
سردار اصغر عباسقلیزاده، فرمانده سپاه عاشورا نیز در رزمایش سراسری اخیر جهادگران سازندگی در تبریز با اشاره به اقدامات و همکاری‌های بسیج سازندگی در قالب گروه‌های جهادی، اظهار کرد: جهادگران در راستای ادامه‌ی فعالیت‌های سازندگی خود در بحث کمک‌های مومنانه، بسته‌های معیشتی، آزاد سازی زندانیان، همچنین مدرسه سازی، محرومیت زدایی از مناطق محروم و …. قدم‌های بیشماری برداشته‌اند.
وی ادامه داد: سایر اقدامات گروهای جهادی انعقاد تفاهم‌نامه‌ی مشترک با ادارات و سازمان‌های آبفای استان، کمیته امداد امام خمینی(ره) و همچنین شرکت عمران شهر سهند، ادارات جهاد کشاورزی، سازمان منابع طبیعی، علوم پزشکی، سازمان‌های خیرین و ادارات بوده است که همگی در راستای محرومیت زدایی هستند.
وی افزود: ما در راستای تامین مسکن نیازمندان با کمیته‌ی امداد امام خمینی (ره) تفاهم‌نامه‌ای به صورت تامین ۱۰۰۰ واحد مسکونی داریم که حدود ۴۰۰ واحد آن در دست احداث بوده که حدود ۹۲ واحد از آن تحویل داده شده است؛ امیدواریم در این رابطه بتوانیم دین خود را ادا کنیم.
انقلاب آبرسانی به روستاهای آذربایجان شرقی عملیاتی شد
محمد اسکندری، مدیرکل امور روستایی و شوراهای استانداری آذربایجان شرقی نیز در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به فعالیت‌های قرارگاه جهاد آبرسانی دولت سیزدهم در استان، گفت: انقلاب بزرگی در حوزه آبرسانی به روستاهای استان در راستای فعالیت‌های این قرارگاه عملیاتی شد.
وی خاطرنشان کرد: نزدیک به ۷۰۰ روستا تا سال ۱۴۰۰ درگیر تنش آبی بودند و حتی آبرسانی برخی از روستاها نیز با تانکر انجام می‌گرفت اما به واسطه اقدامات قرارگاه جهاد آبرسانی تا پایان سال ۱۴۰۱ این تعداد روستای دارای تنش آبی به حدود ۳۰۰ روستا کاهش یافت.
وی افزود: آبرسانی نزدیک به ۳۸۴ روستای استان از اواخر سال ۱۴۰۰ تا اواخر سال ۱۴۰۱ با تخصیص حدود ۳۸۰ میلیارد تومان اعتبار انجام گرفت که آبرسانی تعداد ۲۱۴ روستا تنها در سال ۱۴۰۱ بوده است. بخش اعظمی از این آبرسانی‌ها یعنی آبرسانی به حدود ۱۲۱ روستای استان نیز از طریق گروه‌های جهادی انجام گرفته که این گروه‌های جهادی به صورت شبانه روزی و حتی در فصل زمستان نیز پای کار آبرسانی به روستاهای صعب العبور بودند.
اسکندری با بیان این‌که قرارگاه جهاد آبرسانی برای سال ۱۴۰۲، آبرسانی به ۱۸۳ روستای دیگر را در دستورکار قرار داده است، ادامه داد: کارهای مهمی در حوزه آبرسانی طی سال گذشته انجام گرفته و وجدانمان در این خصوص آسوده است. برای راستی آزمایی این اقدامات نیز می‌توان به صورت میدانی از خود روستانشینان پرس و جو کرد.
افتتاح ۱۴۷۹ پروژه روستایی استان در دهه فجر
وی همچنین گفت: همزمان با ایام الله دهه فجر انقلاب اسلامی امسال، تعداد ۱۴۷۹ پروژه حوزه روستایی در آذربایجان شرقی با اعتباری بالغ بر۳۸۰۰ میلیارد تومان افتتاح شده و تحویل روستانشینان عزیز شد.
وی ادامه داد: از این تعداد بالغ بر ۱۱۳۶ پروژه توسط دهیاری‌ها و ۳۴۳ پروژه توسط دستگاه‌های اجرایی استان در روستاها اجرا شده است.
بهره‌مندی ۹۹.۵ درصدی روستاهای بالای ۲۰ خانوار آذربایجان شرقی از نعمت گاز
مدیرعامل شرکت گاز آذربایجان شرقی نیز در گفت‌وگو با خبرنگاران در تشریح آخرین وضعیت گازرسانی به روستاهای استان، اظهار کرد: دهه فجر امسال پروژه گازرسانی تعداد ۴۱ روستا در شهرستان‌های کلیبر، خداآفرین، چاراویماق، ورزقان، میانه و هریس با ۷۸۸ خانوار به بهره برداری رسیده و مردم این روستاها از نعمت گاز برخوردار خواهند شد.
نادر کمالی با بیان این‌که با افتتاح این پروژه‌ها، ۹۹.۵ درصد از روستاهای بالای ۲۰ خانوار استان از نعمت گاز برخوردار می‌شوند، افزود: با این روند تا مرداد ماه سال آینده نیز باقی روستاها به مدار گاز متصل شده و گازرسانی به تمامی روستاهای بالای ۲۰ خانوار استان به اتمام خواهد رسید.
گفتنی است، پوشش شبکه بهداشت روستاهای استان و سایر نقاط کشور که در سفر سال گذشته کارشناسان سازمان بهداشت جهانی به تبریز مطرح شد، به اذعان خود این کارشناسان در سطح دنیا بی نظیر بوده و الگویی برای سایر کشورها به شمار می‌رود.
آسفالت ریزی راه‌های روستایی نیز از دیگر فعالیت‌های عمرانی مهم تلقی می‌شود که به عنوان یکی از استان‌های سردسیر کشور و مشکل تردد در فصول سرد سال و زمان بارش برف، اقدامی بسیار مهم در راستای محرومیت زدایی این روستاها است.
توسعه مدارس، بازسازی خانه‌های کاهگلی، افزایش تولیدات کشاورزی استان به بیش از پنج میلیون تن، تجهیز اغلب روستاها به آب شرب پایدار تنها گوشه‌ای از اقدامات جمهوری اسلامی ایران طی ۴۵ سال گذشته در استان بوده که توانسته بارقه‌های امید را برای مردم عزیزمان روشن نگه دارد.
