گره ترافیکی تبریز کِی باز می‌شود؟

این جا شهری است که بیش از ۱۴۰ پل روگذر و زیرگذر با هدف کاهش ترافیک و روان‌سازی معابر در آن ایجاد شده، این جا را باید شهر زیر گذر‌ها و روگذر‌ها نامید! آری این جا تبریز است؛ طبق برآورد تقریبی با دلار ۵۵ هزار تومانی، هر یک از زیرگذر یا روگذر‌ها ۱۰۰ میلیارد تومان هزینه برده است، اما این هزینه‌های میلیارد‌ی کدام گره کور ترافیک را در سطح شهر باز کرده است؟
مدیران شهری با ساخت پل‌های روگذر ترافیک را از زمین به هوا منتقل کرده و با حذف میدان‌ها، تعداد قابل توجهی تقاطع‌ به بهانه روان‌سازی ترافیک که نقشی قابل توجهی در روان‌سازی ترافیک نداشته‌اند را ایجاد می‌کنند. اصلاح هندسی، تصحیح توقف‌های حاشیه‌ای، تکمیل و یا ترمیم تجهیزات ترافیکی از جمله چراغ‌های راهنمایی و مدیریت جهت‌های عبور و مرور در معابر به‌عنوان راهکارهای کاهش گره‌های ترافیکی شناسایی شده است. تا زمانی که طرح‌های عمرانی مطالعات کافی را نداشته باشند، وضعیت ترافیک در تبریز پیچیده‌تر هم خواهد شد.
احداث پل‌ها، روگذر و زیرگذرها نمی‌تواند به تنهایی گره‌گشای معضلات ترافیکی شهری باشند، تا زمانی که فرهنگ رانندگی و مطالعات جامع برای ترافیک انجام نگیرد، نتیجه‌ای از این طرح‌های هزینه‌بر حاصل نخواهد شد و آن چه تاکنون در مدیریت ترافیک تبریز شاهد بوده‌ایم، حاصل بی‌تدبیری و بی‌تفاوتی مدیران شهری در سال‌های اخیر به این موضوع بوده است.
علاوه بر این چندین مولفه مهم در روان‌سازی ترافیک ضروری و مهم است؛ لزوم تقویت ناوگان حمل و نقل عمومی یکی از مسائل پر اهمیت در روان‌سازی ترافیک و کاهش بار ترافیکی معابر شهری است. کلان‌شهر تبریز سال‌ها منتظر تکمیل خطوط مترو است، اما این در حالی است ‌شهر‌هایی که بعد از تبریز پروژههای مترو را آغاز کردند، اکنون در حال بهره برداری از قطارهای درون شهری خود هستند، اما خط اول متروی تبریز هنوز به بهره‌برداری کامل نرسیده است!
پروژه‌های مسیرگشایی نیز یکی دیگر از مولفه‌های اصلی در روان‌سازی ترافیک به حساب می‌آیند و این در حالی است که اعضای شورای اسلامی کلا‌‌ن‌شهر تبریز بیش از دو دهه است که بر این موضوع تاکید داشته و تاکنون نتیجه مطلوب و قابل قبولی حاصل نشده است.
اما بحث تمرکز مطب پزشکان و درمانگاه‌های خصوصی در شریان های اصلی شهر یکی دیگر از معضلات ترافیک تبریز است و این یکی از علل اصلی ترافیک محسوب می‌شود. چنانکه هزار واحد مطب پزشکی و ۲۰۰ داروخانه و آزمایشگاه طبی در محدوده ۱۵۰۰ متری خیابان ۱۷ شهریور قرار داشته و اگر تعداد مراجعینی را که روزانه به این محل مراجعه می‌کنند را حساب کنیم، آمار قابل توجه ترافیک آن گویای همه چیز و نشان‌گر وجود حتمی ترافیک در آن منطقه خواهد بود.
انتقال مراکز درمانی و مطب پزشکان و لزوم تصحیح قانون و برخورد قاطع با تخلفات در تعریف کاربری از دیگر مسائل مهم در این حوزه به شمار می‌آیند. تبصره بند ۲۴ ماده ۵۵ قانون وظایف شهرداری، مطب‌ها، دفاتر وکالت و روزنامه‌ها را از بعضی محدودیت‌ها مستثنی دانسته است، از جمله این‌که چنین کاربری‌هایی می‌توانند در منازل مسکونی هم شکل بگیرند و نیاز و الزامی به پارکینگ ندارند! از این قانون در مقاطع مختلف استفاده و سوءاستفاده شده و مراکز و گروه‌های مختلف پزشکان و اطبا از این ظرفیت قانونی استفاده کرده و به مرور زمان وضعیتی که شاهدیم را پیش آورده است. اما تا کنون مدیریت شهری هم متاسفانه اقدام قاطعی در این خصوص انجام نداده است.
ایجاد نظام جامع ارجاع‌دهی سلامت و اهمیت آن در مراقبت‌های بهداشتی و توزیع عادلانه مراکز درمانی در سطح شهر تبریز برای کاهش بار ترافیکی هسته مرکزی شهر لازم است و این در حالی است که رییس کل دادگستری آذربایجان شرقی بر لزوم انتقال این مراکز تاکید کرده و ایجاد و راه اندازی شهرک سلامت در کلان‌شهر تبریز را ضروری دانسته است.
بیشتر کارشناسان و تحلیل‌گران اجتماعی بهترین راهکار برای رفع معضل ترافیک را فرهنگ‌سازی مناسب در زمینه ترافیک و استفاده از حمل و نقل عمومی می‌دانند. کارشناسان شهری معتقدند آموزش ترافیک به صورت بنیادی و فرهنگی بهتر است از گروه‌های سنی پایین و از سطوح ابتدایی آغاز شود تا این فرهنگ از کودکی در خمیر نسل آینده حک شود. البته در ایران فرهنگ‌سازی ترافیک دارای معضلاتی است که می‌توان با ارائه راهکارهای کارشناسی و انجام اقدامات به موقع از مشکلات آن کاست. در چند سال اخیر نیز انیمیشن‌های ترافیکی، تشدید قوانین و برخورد پلیس با ناقضان قانون کمرنگ گردیده، چرا که همین‌ها می‌توانند موثر در حل این معضل باشند.