گروه استان‌ها؛ آذربایجان شرقی یکی از استان‌های کوهستانی کشور است که در اقصی نقاط آن آب و هوای مختلفی وجود دارد، یکی از جذاب‌ترین و بکرترین مناطق گردشگری این استان، آبشارها است، با فرارسیدن فصل بهار و عید نوروز آب و هوای این استان نیز بهاری شده و طبیعت بسیار زیبایی در دامنه کوه‌ها و آبشارها به‌وجود می‌آید که گردشگران و علاقمندان ویژه خود را به خصوص در ایام تعطیلات نوروزی دارد.
آذربایجان شرقی یکی از استان‌هایی است که بیشترین آبشارها را در دل خود جا داده که از معروف ترین آنها می‌توان به آبشار آسیاب خرابه در جلفا، آبشار سرکند دیزج، عیش آباد در میشو و گل آخور اشاره کرد و در ادامه به معرفی برخی از آنها پرداخته‌ایم.
آبشار سرکند دیزج
آبشار سرکند دیزج نه چندان مرتفع در دهستان می‌شوی جنوبی در فاصله دو کیلومتری روستای سرکند دیزج شبستر قرار دارد. آب این آبشار از طریق ارتفاعات میشو تأمین می‌شود. این آبشار در فصول پربارش از آب بیشتری برخوردار است. مناظر اطراف آن با چشم انداز زیبا و بی‌نظیر از جاذبه‌های طبیعی استان است.
آبشار آسیاب خرابه
آسیاب خرابه (خارابا دییرمان) یکی از زیباترین مناطق دیدنی آذربایجان شرقی است آبشار آسیاب خرابه به علت وجود ویرانه‌های یک آسیاب آبی به آسیاب خرابه معروف است. برای رسیدن به این مکان بسیار دل انگیز باید از جاده «مرند-جلفا» به هادی شهر (علمدارگرگر) وارد شد و با عبور از یک جاده اسفالته مناسب در نوار مرزی ایران و جمهوری آذربایجان و گذشتن از یک جاده فرعی، به دره‌ای باصفا رسید که محل آسیاب خرابه است. از تبریز تا جاده فرعی جلفا به علمدار ۱۰۶ کیلومتر است. از علمدار تا آسیاب خرابه نیز ۲۷ کیلومتر راه اسفالت شده است.
این منطقه چشمه‌ای دارد که آب آن از کوه کیامکی تأمین می‌شود. در مظهر چشمه، درختان انجیر روییده‌اند، آب پس از تبدیل به آبشاری بسیار زیبا، ته دره به یک رشته جویبار می‌پیوندد و به سوی شمال دره جریان می‌یابد. در سمت راست ته دره آبشارهای فراوانی به وجود آمده است. تمام سطح دیواره‌ها پوشیده از خزه و گیاهان آبزی است. صدها آبشار کوچک و بزرگ و صدای یکنواخت ریزش آب، چشم‌انداز بدیع و هوای خنک، از جاذبه‌های دلپذیر آن است. ارتفاع آبشار اصلی آسیاب خرابه حدود ۱۰ متر مساحت دارد و محوطه آن ۲۰۰ مترمربع است.
آبشار عیش آباد
آبشار عیش آباد حدود ۱۵ متر است و در قسمت کوهستانی میشو غربی در جوار روستای عیش آباد بخش مرکزی شهرستان مرند واقع شده است. بخشی از جاده منتهی به آن اتومبیل رو و بقیه راه کوهستانی است. حدود ۳۰۰ مترمربع وسعت دارد و در جوار کوه و دره منظره بدیعی از زیبایی طبیعت را به نمایش گذاشته است.
آبشار میرکی
آبشار میرکی یکی از آبشارهای زیبای آذربایجان است که برای تماشای آن باید به شهرستان سراب بروید.
روستای میرکی یا میرکوه یکی از روستاهای شهرستان زیبای سراب است که در حومه روستای رازلیق قرار دارد. بعد از شهرستان سراب باید طبیعت زیبای روستاهای دیزج، شیره‌جین، آبرس و اسبقران را پشت‌سر بگذارید تا به روستای میرکی برسید.
از روستای میرکی تا رسیدن به آبشار خود را برای یک پیاده‌روی دو ساعته آماده کنید و در مسیر رسیدن به آبشار از طبیعت اطراف آن لذت ببرید.
برای رسیدن به این آبشار باید در چند جا اگر آب رودخانه اجازه داد از رودخانه گذشت؛ در غیر این صورت باید از کوهستان و گذرگاه‌های اطراف عبور کرد.
آبشار گل‌آخور
ورزقان با آبشار گل‌آخور معروف است، آبشار «گل‌آخور» که در زبان ترکی آذربایجانی به «گل‌ریز» نیز مشهور است در روستای گل‌آخور از توابع دهستان ارزیل بخش خاروانا شهرستان ورزقان واقع شده است.
این آبشار از دو چشمه خروشان سرچشمه گرفته و پس از عبور از داخل روستا به یک آبشار زیبا تبدیل می‌شود.
آب این آبشار بسیار خنک بوده و ارتفاع آبشارگل آخور حدود ۱۲ متر است و گردشگرانی که این آبشار را از نزدیک تماشا کرده‌اند آن را یکی از دل‌انگیزترین و بکرترین مناطق طبیعی آذربایجانشرقی توصیف می‌کنند.
شهرستان ورزقان که در دل جنگل‌های زیبای ارسباران قرار دارد یکی از شاهکارهای آفرینش است و برای رسیدن به این آبشار باید یک کیلومتر طی طریق کنید. یعنی از دهستان ارزیل تا خود آبشار یک کیلومتر راه خاکی را باید طی کرد.
آبشار پیرسقا
آبشار پیرسقا از دیدنی‌های این منطقه بشمار می‌رود که در دامنه کوهی موسوم به پیرسقا قرار گرفته است. ارتفاع این آبشار سنگی بیش از ۱۰ متر است. چشمه پیرسقا نیز در این محل واقع است که در هر شبانه روز بطور متوسط چهار مرتبه از آن آب جاری می‌شود و پس از یک ساعت جریان آب به کلی قطع می‌شود. گفتنی است هنگام جاری شدن آب از این چشمه، صدای جالبی به گوش می‌رسد. به گفته اهالی، تاکنون نظریه قابل قبول و قاطعی در مورد علت قطع شدن آب و نیز صدای آن ارائه نشده است. آب چشمه پیرسقا گوارا و قابل شرب هست.
در قسمت بالا دست چشمه پیرسقا، رودخانه‌ای از سرشاخه‌های آیدوغموش جریان دارد که در مسیر خود آبشارهای بسیار زیبا و دیدنی را پدید آورده است. چشمه آب معدنی ایستی سو نیز در ۲۵ کیلومتری چاراویماق واقع شده و از آب آن برای درمان درد مفاصل و امراض پوستی استفاده می‌شود. دمای آب چشمه حدود ۴۲ درجه سانتیگراد بوده و برخلاف اغلب چشمه‌های آبگرم دیگر بی‌رنگ و بی‌بو است. حوضه آبریز آبگرم مذکور محل زیست پرندگان وحشی بوده و دریاچه پدید آمده از آن محل تفریح و قایق سواری به حساب می‌آید.
آبشار هرگلان
آبشار هرگلان در نزدیکی شهرستان عجب‌شیر و در حاشیه روستایی به همین نام قرار گرفته است. ارتفاع آبشار در حدود ۵۰ متر است. برای دسترسی به آبشار از روستای هرگلان نیاز به دو ساعت پیاده روی سبک است. در بالای صخره‌ای که آبشار از آن فرو می‌ریزد، صخره سنگی شبیه به تندیس قرار دارد که در بین اهالی منطقه به قیز قیه (دختر صخره‌ای) معروف است.
آبشار بلوکان
از دیدنی‌های محبوب و پرطرفدار شهرستان میانه، پدیده‌ای است طبیعی که در فاصله چهار کیلومتری از روستای بلوکان قرار دارد. آبشار بلوکان نام این جاذبه گردشگری بوده که در بین دره‌ای بسیار زیبا و خرّم قرار گرفته و دارای ۱۰ متر ارتفاع است. رودخانه بلوکان از ارتفاعات بزغوش که در بخش بالادست آبشار بوده، سرچشمه گرفته، از دره عبور کرده و به رودخانه شهر چایی ریخته و پس از آن به قزل اوزن و سرانجام به دریای خزر سرازیر می‌شود. برای رسیدن به آبشار، ابتدا باید از مسیر شهر ترکمانچای وارد مسیر خاکی روستای یوخاری سوما و پس از آن روستای دستجرد شده و در نهایت، به روستای بلوکان رسید.
آبشار شیران
آبشار شیران در موقعیت جغرافیایی N۳۸۱۶۰۹ E۴۷۱۶۵۵ در استان آذربایجان شرقی واقع است. این آبشار در حاشیه شمال شرقی روستای شیران کندی و در ارتفاع ۲۲۰۰ متری از سطح دریا واقع شد. ارتفاع آبشار در حدود ۱۰ متر است. چشمه‌های بسیار فراوانی از دل کوه بیرون زده و آب آنها در امتداد دره‌ها به همدیگر پیوسته و رودهای کوچکی را تشکیل می‌دهند که تعدادی از این رودها به همدیگر پیوسته و در میان دره شیران یا شیران دره سی در ادامه مسیر و در بالادست روستا آبشار زیبایی را بوجود آورده‌اند. زیر آبشار حوض کوچکی به وجود آمده که محل مناسبی برای آب تنی است. در کنار این آبشار هم چشمه‌ای وجود دارد.
آبشار اسکندر
آبشار اسکندر در مسیر جاده «تبریز-اهر» قرار دارد. ارتفاع آبشار حدود ۳۰ متر بوده و در دامنه شمالی کوه سهند واقع شده است. یک نکته مهم درباره نام آبشار اسکندر وجود دارد، اهالی بومی منطقه آبشار را با نام اسکندر نمی‌شناسند. این آبشار در نزدیکی روستای ملک کیان قرار دارد و با همین نام شناخته می‌شود. با این حال وقتی در سال‌های اخیر آبشار به عنوان یکی از جاهای دیدنی تبریز مشهور شد، نام آبشار اسکندر را برای آن انتخاب کردند. مهمترین خصوصیت آبشار اسکندر تبریز این است که در فصل زمستان امکان یخ‌نوردی در آن وجود دارد.
کوهنوردان رول کوبی‌های مناسبی بر دیواره آبشار ایجاد کرده‌اند که برای یخ نوردان مؤثر واقع شده است. به این ترتیب در فصل زمستان، بسیاری از علاقه‌مندان به صخره نوردی و یخ نوردی به آبشار اسکندر تبریز می‌روند. البته لازم به ذکر است که این آبشار در فصل بهار و تابستان هم زیبایی‌های خاص خود را دارد ولی آبِ آبشار بیشتر در فروردین ماه جریان دارد (بخصوص در ایام خشکسالی). جریان آب از ارتفاعات سرازیر می‌شود و صدایی ایجاد می‌کند که تا فاصله‌ای دور قابل شنیدن است. همچنین طبیعت اطراف آبشار بسیار زیبا است و برای برپا کردن پیک نیک مناسب می‌باشد.
