به گزارش تریبون تبریز، در این مرکز مردانی را دیدیم که گزینش اشتباه مسیر مواجهه شان با مصائب زندگی، راه شان را به سمت اعتیاد منحرف ساخته و اکنون ماده ۱۶، آنها را در صف هایی یکسان و با ظاهری یک شکل، به مبارزه با این انحراف که سیال روح شان را به گره روان گردان هزار شکل امروز، کور ساخته، احضار می کند، سم این گره را از جانشان بیرون می کشد و در حالی که زهر داروها را به شیرینی رقت بار تنِ آبکشیده شان می چکاند، آنها را همه روزه در آسایشگاه های «امید» و «آرامش» با آرزوی بازگشت دوباره به دل جامعه و خانواده، به خواب فرا می خواند. ما در این میان شاهد مقاومت مردانی هم بودیم که در تکرار این زیست بی رنگ و لعاب، کار را سرمایه تنوع و رهایی از افکار پوچ خلوتگاه ذهنشان برگزیدند؛ این کار، ریشه در غیرتی دارد که اعتیاد آن را سست کرده بود اما شاید ایمان، آن رگ زخم خورده را با آتش عزم و اراده زیر و زبر کرده است. یا شاید عشق به خانواده و زندگی، این زیستن باطل را معنا بخشیده و مردانی را بر دار قالی و پشت دستگاه های سنگین جوشکاری و رنگ و … نشانده که استخوان هایشان به پوست چسبیده، غضروف انگشتان شان بر آمده و دود سیگار گوشه لب هایشان، بر نفس پاک ریه های بی قوتشان می چربد اما دل آنها در این پوستین جریح، برای امید می تپد.
با همراهی «پرویز نوری» دبیر کمیته درمان و سرتیم نظارتی و مسئول حوزه درمان دبیرخانه شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر با سابقه فعالیت ۱۸ ساله، به بازدید میدانی از مرکز ماده ۱۶ پرداختیم و وی به تشریح بخش های مختلف این مرکز و سوله های آن از جمله بخش نگهداری و بخش توانمند سازی، سوله های کارگاهی از جمله کارگاه های قالی بافی، جوشکاری، کارگاه ه بزرگ محصولات فلزی، بخش های مختلف خیاطی، اتوشویی، انبار مواد غذایی و … پرداخت.
نوری ورود یک معتاد را به مرکز ماده ۱۶ تشریح کرد: در آغاز، فرد بیمار در بخش غربالگری توسط تیم پزشکی ارزیابی می گردد و اگر طبق اندیکاسیون های مربوطه مشمول ماده ۱۶ باشد، پذیرش و به سوله قرنطینه منتقل می شود و دو روز در آنجا به سر می برد. بیماران این مرکز بنا به دستور قضایی یک الی سه ماه دوره درمان خود را در این مرکز می گذرانند و تمدید دوره شان بسته به نظر تیم درمان است. پس از دوره قرنطینه بیماران به سوله سم زدایی منتقل می شوند و بسته به مواد مصرفی خود تا ۱/۵ هفته در آنجا می مانند.
وی افزود: در مرکز ما، سم زدایی با دوز مشخصی از متادون صورت می گیرد. در برخی بیماران دارو ها جایگزین اعتیاد است و همیشگی باید دوز مشخصی از دارو ها را مصرف کنند. هرچه خماری روزانه در فرد معتاد بیشتر باشد، شخصیت اعتیاد در او شکل می گیرد و این علت ناتوانی در ترک است لذا در سنین جوانی دارو داده نمی شود تا از این وابستگی و شکل گیری شخصیت اعتیاد در جوانان پیشگیری شود. معتقدیم درمانی قطعی برای اعتیاد وجود ندارد لذا باید بیشترین تمرکز بر پیشگیری از اعتیاد باشد.
وی در بازدید از اسایشگاه جوانان با پرس و جوی ساده از جوانان، علت اعتیاد آنها را داروهای صنعتی جدید خواند و افزود: متاسفانه مصرف گل، شیشه و مواد صنعتی توهم زا که امروزه به اشکال مختلف عرضه می شود، راه جوانان را به اینجا کشانده. این دارو ها با دوز اعتیاد آوری بالا، توهم زایی و … بدترین نوع اعتیاد را به بار آورده و منجر به بیماری های سایگوز در معتادان می شوند.
نوری در بازدید از سالن های قرینه آسایشگاهی، به الزامات بهداشتی مرکز اشاره کرد. در سالن های آسایشگاه با ظرفیت های ۲۰۰ نفری، بهداشت از اصول اساسی برای پیشگیری از بیماری ها، شپش و سارس است که اگر کوتاهی شود، مشکل آفرین اند. همچنین ما در این مرکز با دوخت لباس های فرم و لباس های زیر و اتو و بخار شویی البسه، سعی داریم ضمن حفظ بهداشت و نظم، عزت نفس این معتادین را حفظ کنیم تا احساس حقارت نکنند.
مسئول حوزه درمان دبیرخانه شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر اذعان داشت: در این دوران آسایشگاهی، این مردان با اختیار و تمایل خود در کارگاه ها مشغول به کار می شوند، آموزش های فنی و حرفه ای می بینند و طبق اشل مربوطه، درآمد کسب می کنند. این ها در روزهای پنجشنبه با خانواده ها ملاقات می کنند. در کارگاه های گروهی روان شناسی دوره هایی می گذرانند که آنها را به بازگشت به زندگی عادی فرا می خواند.
در بخش اداری به گفتگو با دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان در خصوص ساز و کار رسمی این مرکز و برنامه های آتی آن در مسیر مبارزه با اعتیاد و پیشگیری از پیشرفت آن پرداختیم.
«امیر رنجبر» با ۲۰ سال سابقه کار، در مورد ساختار و جایگاه شورای هماهنگی گفت: در ستاد مبارزه با مواد مخدر بنا به ماموریت کشوری و بر اساس ماده ۳۳ قانون مبارزه با مواد مخدر، تکالیفی تعریف شده که طی آن سیاست گذار، ناظر بر عملکرد حوزه های مختلف برنامه ریز است. رئیس این ستاد، رئیس جمهور است. هم تراز این ستاد در استان ها، شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر است که رئیس آن، استاندار آذربایجان شرقی است و ۲۵ دستگاه، جهت درمان، پیشگیری، جلب مشارکت های مردمی، اشتغال زایی و اطلاع رسانی به احاد جامعه و… عضو این شورا هستند.
وی افزود: بخشی از عملکرد شورا در حوزه درمان و حمایت های اجتماعی، در دو بند ماده ۱۵ و ماده ۱۶ اصلاحیه قانون مبارزه با مواد مخدر است. تکلیف ماده ۱۶، در قبال معتادین متجاهر است که قادر به روی آوردن به خدمات درمانی نیستند. طبق تکالیف و اندیکاسیون های مربوط به ماده ۱۶، این معتادین با دستور مقام قضایی دستگیر می شوند و به این مرکز منتقل می شوند.
مرکز ماده ۱۶ برای بانوان افتتاح خواهد شد
رنجبر از افتتاح مرکز ماده ۱۶ برای خانم ها خبر داد: فعلا یک مرکز ماده ۱۶ برای آقایان در استان تعریف شده است. مرکز ماده ۱۶ برای بانوان هم با اتمام اقدامات فنی و مهندسی اش، برای ۱۰۰ نفر خانم طراحی شده و به زودی در محله لاله افتتاح می شود. در استان، کمپ های ترک اعتیاد در ذیل ماده ۱۵، ۱۱ مرکز اند که ۲ کمپ برای بانوان اختصاص یافته ولی معتاد متجاهر که قانوناً مجرم و تحت پیگرد قانون است، در مراکز ماده ۱۶ نگهداری می شود و مراکز باید گزارش ماهانه عملکرد خود را به مراجع قضایی ارائه دهند.
وی اظهار داشت: اندیکاسیون های رسمی کشوری که در ماده ۱۶ مطرح هستند، مشمول معتادان متجاهر است که آشکارا اقدام به مصرف در سطح جامعه می کند، ادورات مصرف را حین دستگیری به همراه داشته باشد و ولگرد و بی خانمان باشد. در استان ما به دلیل حساسیت بالا، چند مورد دیگر در کنار موارد اصلی در شورای هماهنگی مصوب شده است از جمله شکواییه خانواده ها،رفتارهای پرخطر اجتماعی و تعدد دستگیری استانی توسط کمیته درمان و مقابله.
رنجبر ادامه داد: مرکز ماده ۱۶ در سال ۹۴ به صورت جهادی راه اندازی شد و هجدهمین مرکز در سطح کشور است. ما مطابق شرایط استان خود، با هزینه ۵ میلیارد تومان، این مرکز را افتتاح کردیم و ۲۲ تیرماه ۹۴ اولین بیمار پذیرش شد. ظرفیت مرکز ما، ۴۰۰ نفر است و در حال حاضر ۳۵۰ نفر اینجا تحت درمان هستند. از این میان تقریبا ۳۰ نفر، معتادان جوان سنین ۱۸ تا ۲۵ سال هستند که ما با اضافه کردن ظرفیت، فضایی را برای آنها جدا کردیم و سعی کردیم پس از ۳ سال تعطیلی کمپ های خصوصی جوانان، این نیاز را بر طرف کنیم.
وی اذعان داشت: در سیستم درمانی ما، تمرکز بر کاهش اسیب است نه درمان مطلق! درمان اعتیاد بسیار سخت است به خصوص برای متجاهرینی که همه پل های گذشته را خراب کردند و هربار، با بازگشتن به محیط قبلی، دوباره به اعتیاد بر می گردند. موفقیت درمانی در قبال این معتادان زیر ده درصد است. آمار مرکز ماده ۱۶ استان در پروسه ۹ ماهه،. ۲۵ درصد پاکی است یعنی ۷۵ درصد با بازگشت به محیط قبلی، دوباره به اعتیاد روی آوردند. لذا ما سعی داریم با تعریف تکالیفی، صرفاً از آسیب های بعدی پیشگیری کنیم.
دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر از برنامه توانمند سازی محلات آسیب پذیر در سال جاری گفت: برنامه شورای هماهنگی برای امسال در قالب طرح توانمند سازی محلات اسیب پذیر و کاهش عرضه و تقاضای مواد در این محلات تعبیه شده است. ۲۰۲ نقطه شهری و روستایی با توجه به شاخص های معین، شناسایی شده اند که احتمال افزایش هم دارند. ما مدارس و مراکز آموزشی این نقاط را شناسایی و اطراف این مکان ها را پاکسازی می کنیم. در قالب «طرح یاری گران زندگی» کانون هایی را در محیط های آموزشی برای عضویت کودکان جهت آگاهی بخشی نسبت به این حوزه راه اندازی خواهیم کرد. برای نمونه در راستای پیشگیری و کنترل، در یکی از محلات تبریز به نام ترلان دره سی، ۱۵ خانه شناسایی و پلمپ شدند.
استان ما جزو پاک ترین استان هاست
رنجبر در خصوص آمار شیوع اعتیاد در استان اذعان داشت: شیوع شناسی اخیر در کشور سال ۹۴ بود که شیوع اعتیاد در بین سنین ۱۵-۶۴ سال با آمار ۱/۲۲ درصد، استان را در رده ۲۸ کشوری قرار داده است. میانگین اعتیاد کشوری، ۵/۴ است لذا استان ما جزو پاکترین استان ها است. در بحث شیوع شناسی برنامه هفتم، امسال امار جدید ارائه خواهد شد. مطمئنا اعتیاد تعطیل بردار نیست و رفته رفته افزایش میابد.
تهدید عظیم قاچاق روان گردان ها
رنجبر تهدید عظیم قاچاق مواد و روان گردان ها را تشریح کرد: در حال حاضر، بیش از ۱۰۰۰ نوع مواد روان گردان کشف شده که با اعمال تغییرات شیمیایی در عناصر آنها، اثار تخریبی شان مضاعف و ناشناخته تر می شود! نفوذ و افزایش تنوع روان گردان ها، یکی از تهدید های جدی برای نسل جدید است. طبق آمار دفتر مقابله با جرم در سازمان ملل، ۳۰۰ میلیون نفر افراد ۱۵-۶۴ سال در دنیا درگیر سوء مصرف مواد مخدر و ۲۰۰ کشور درگیر این پدیده اند و متاسفانه، در یک دهه اخیر ۲۳ درصد شیوع اعتیاد افزایش یافته است! ۱۵ میلیون قاچاقچی در دنیا از این راه کسب درآمد دارند و تا زمانی تقاضا هست، عرضه هم خواهد بود.
وی با اشاره به موقعیت کشور در جوار اصلی ترین مسیر ترانزیت مواد مخدر گفت: ما در همسایگی افغانستان به عنوان اصلی ترین کشور تولید و عرضه کننده مواد مخدر و روان گردان ها به جهان هستیم و در مسیر ترانزیت مواد مخدر قرار گرفتیم. جمهوری اسلامی ایران، تا کنون هزاران شهید در راه حفاظت از مرز افغانستان و پاکستان تقدیم کرده ولی ما امروز حتی در زندان هایمان هم با مشکل مواد مخدر مواجهیم. امروزه روان گردانی خطرناک مثل متاآمفتامین که گرمی مصرف می گردد، به صورت تن از مسیر بالکان به عنوان اصلی ترین مسیر ترانزیت مواد قاچاق می شود لذا با هجمه تهدید بالایی مواجهیم و باید با توجه به این تهدید ها، فعالیت ها، امکانات و توانمندی ها متناسب سازی و قضاوت شوند.
وی در پایان، از پروسه دیر بازده مقابله با این بحران رو به فزونی گفت: مقابله با این وضعیت در حوزه اجتماعی، پروسه ای ۲۰ ساله و دیر بازده است. در این راه، نیاز است سیاست گذار قانون را عوض کند و قانون گذار، جرم انگاری را تسریع ببخشد تا با نگرشی جدید به این حوزه، با اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر بتوانیم در مقابل هجمه متنوع مواد سریع عمل کرده و پیشگیری کنیم. معتقدیم قانون گذاری باید با همین انعطاف، سریع عمل کند و جرم انگاری سریع اتفاق بیفتد. این طرح در مجلس قبلا به صورت دو فوریتی بود ولی اخیرا از فوریت آن کاسته شده که نیاز است دوباره بازنگری شود.
