ضرورت فوری تکمیل پروژه راه آهن میانه-تبریز تا ایستگاه اصلی راه آهن

 صنعت حمل و نقل و به تبع آن خطوط راه آهن به عنوان زیرساخت اصلی توسعه تجارت منطقه‌ای و بین‌المللی محسوب می‌شوند. جمهوری اسلامی ایران به واسطه قرارگیری در قلب خاورمیانه به عنوان یک چهارراه جهانی است که کشورهای شرق آسیا را به اروپا و قفقاز متصل می‌کند.
خطوط راه آهن به عنوان امن‌ترین و سریع‌ترین خطوط ترانزیتی در جهان مطرح هستند و به همین دلیل و همچنین به سبب اهمیت ژئواستراتژیک محورهای ترانزیتی شمالغرب کشور، از سال‌ها پیش راه آهن ایران برای اولین بار از تبریز آغاز شده و خط آهن تبریز-نخجوان در سال ۱۲۹۵ در دوره صدارت محمدحسن میرزا ولیعهد احمدشاه قاجار به بهره برداری رسید تا گمرک و ایستگاه راه آهن جلفا به یکی از بزرگترین و مهمترین شاهراه‌های ترانزیتی ایران تبدیل شود.
راه آهن سراسری ایران در سال‌های بعدی گسترش یافت و جنوب، شرق و مرکز کشور را به راه آهن آذربایجان و جلفا متصل نمود تا کریدور شمال – جنوب و شرق – غرب شکل بگیرد. راه آهن ایران از طریق ایستگاه‌های جلفا و رازی به قفقاز و ترکیه متصل شد.
با گذشت سال‌ها و رشد فناوری‌های جدید، راه آهن نه تنها اهمیت خود را از دست نداده است، بلکه با استفاده از فناوری‌های جدید نقش بیشتر و سریعتری در حمل و نقل کالا و مسافر در جهان برعهده گرفته است.
چندی پیش وزیر راه و شهرسازی از تکمیل و بهره‌برداری از راه آهن بستان آباد به تبریز خبر داد، پروژه‌ای قدیمی که شرق تبریز را به راه آهن سراسری کشور متصل کرده و فاصله ریلی دو شهر تبریز و تهران را کوتاه‌تر و سریع‌تر می‌کند.
مقامات وزارت راه می‌گویند بهره‌برداری از راه‌آهن میانه- تبریز سهم بخش ریلی در ترانزیت کالا و مسافر را افرایش داده و درآمد حاصل از صنعت ترانزیت را به ۷ هزار میلیارد ریال در سال می‌رساند و این پروژه با جذب بالای مسافر و بار جاده‌ای و هدایت آن‌ها به سمت ناوگان ریلی، به میزان ۸۰۰ هزار وسیله نقلیه از بار ترافیک می‌کاهد.
«خیراله خادمی» معاون وزیر راه و شهرسازی هم به ایرنا خبر داده که با تحقق وعده دولت در افتتاح مسیر ریلی ۴۴ کیلومتری بستان‌آباد به عنوان بخشی از راه‌آهن میانه- تبریز، مسافرت با قطار بین تهران- تبریز ۴ ساعت کوتاه‌تر می‌شود که در کاهش تصادفات و مصرف بنزین تاثیرگذاری چشمگیری خواهد داشت.
بر اساس اعلام شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور، سه هزار میلیارد تومان برای ساخت و تکمیل خط آهن میانه- تبریز در حد فاصل «بستان‌آباد تا ایستگاه خاوران» هزینه شده است که یک هزار میلیارد تومان از این رقم در دولت سیزدهم اختصاص یافته است. این ۳ هزار میلیارد تومان فقط در بخش بستان‌آباد به تبریز که مسیری ۴۴ کیلومتری و دارای ۴.۵ کیلومتر پل و تونل است هزینه شده است و ارزش روز پروژه بیشتر از ۶ هزار میلیارد تومان است.
پروژه راهبردی راه آهن میانه-تبریز یکی از پروژه های اولویت دار صنعت ترانزیت جمهوری اسلامی ایران است که متاسفانه با تاخیر بیش از ۲۰ ساله بخشی از آن آماده افتتاح شده است و گویا قرار است در سفر آتی رئیس جمهوری به تبریز مورد بهره برداری قرار بگیرد. اما متخصصان امر تاکید می‌کنند بهره‌مندی از مواهب ارزشمند این پروژه بزرگ، نیازمند تکمیل این پروژه و اتصال ایستگاه خاوران در شرق تبریز به ایستگاه اصلی راه آهن تبریز است، چرا که کارکرد اصلی شبکه راه آهن علاوه بر جابجایی مسافر، به حمل و نقل کالا تعلق داشته و عدم اتصال این پروژه به ایستگاه اصلی راه آهن تبریز به نوعی افتتاح ناقص و ابتر آن است.
تبریز به سبب قرارگیری در محور ترانزیتی اوراسیا جایگاهی تاریخی در صنعت حمل و نقل دارد، اما بهره‌مندی از این جایگاه ارزشمند نیازمند تکمیل زیرساخت‌ها و محورهای ارتباطی است. از پنج کریدور مهم در اتصال شرق آسیا به اروپا، سه کریدور مهم از ایران عبور می‌کند و راه‌آهن میانه- تبریز یکی از بخش‌های مهم این کریدورها است که از مرزهای شمال شرق و جنوب شرق کشور تا غرب آسیا و اروپا امتداد پیدا می‌کند، اما این کریدور راهبردی فاصله کمی تا تکمیل دارد و با تکمیل پروژه راه آهن میانه از شرق تا غرب تبریز شاهد ایجاد ظرفیتی عظیم در توسعه صنعت ترانزیت کشورمان خواهیم بود.
صنعت ترانزیت یکی از سودآورترین و راهبردی ترین راه‌های درآمدزایی کشورهاست و امروز همچنین ضرورت پیگیری طرح‌های توسعه زیرساخت‌های ریلی از جمله پروژه راه آهن جلفا-چشمه ثریا-کارس ترکیه که مطالعات نهایی آن انجام شده، بیش از گذشته نمایان شده است. این پروژه راهبردی راه آهن ایران را به راه آهن ترکیه متصل کرده و ظرفیت‌های دریای سیاه و خطوط ریلی اروپا را پیش پای توسعه اقتصادی کشورمان قرار می‌نهد.
اهمیت توسعه خطوط ریلی برای بهره‌مندی کشورمان از مزیت‌های قرارگیری در چهارراه ترانزیت جهان یک ضرورت فوری است که دولت باید با تکمیل سریع راه آهن میانه به تبریز و اتصال آن به تاسیسات اصلی راه آهن تبریز زمینه را برای اقتصادی شدن بیشتر این مسیر فراهم کند. غفلت از توسعه سریع خطوط ریلی و ترانزیتی منطقه، موجب حذف و کنار ماندن ایران از قطار توسعه‌ای منطقه خواهد شد و در صورت کم کاری ایران در توسعه زیرساخت‌های ترانزیتی، کشورهای منطقه مسیرهای جایگزین را پیش روی مشتریان جهانی قرار خواهند داد.
می‌دانیم راه آهن محور توسعه است و دولت باید با درک شرایط سال‌های آتی، زمینه را جهت سرمایه گذاری خود، بخش خصوصی و حتی سرمایه گذاران خارجی برای توسعه خطوط ریلی و زیرساخت‌های صنعت حمل و نقل کشورمان فراهم آورد، برای اجرایی شدن این ضرورت باید همه ظرفیت‌های کشور به کارگیری شوند.