به گزارش تریبون تبریز بهره‌گیری حداکثری از روش های موثر در شناخت اصول و تربیت شهروندان مسئولیت پذیر، شناسایی و بهره مندی مناسب دانش آموزان مناطق کم برخوردار از امکانات آموزشی، اتخاذ تمهیدات لازم در افزایش سطح خدمات و افزایش حمل و نقل عمومی، تمرکز و مشارکت خیران در حمایت از دانش آموزان بی بضاعت و هدف گذاری ها و سیاست گذاری های همه جانبه و نظام مند با بهره گیری از شیوه های نوین و کارآمد در ساختار نظام آموزشی، با ایجاد عزم ملی و جلب همراهی همگانی امکان پذیر است.
* باز آمد بوی ماه مدرسه
صدای مهر و کلاس درس و مشق های ناتمام از راه رسید. ذوق کیف و دفتر نو، شوق کودکانه و سرآغاز رویش و طراوت.
باز آمد بوی ماه مدرسه بوی بازی‌های راه مدرسه
ما هم که همگی جا مانده ایم در خاطرات سال های دور از دوران مدرسه، با هر سن و سالی و با هر حرفه و شغل و مقام و مسلکی.
چه خوش ایامی به یاد است؛ صدای بابای مدرس ، شیطنت بچه ها، نیم نگاه آقا ناظم، آقا معلم و نگاه ها، نوع لباس ها، رفتارها و هیاهوی هم کلاسی ها و همه و همه گویی الان هم صحنه هایی است در حال بازسازی صحنه و تکرار و …
.. و این من هستم که در ردیف اول یا دوم نشسته ام و گوش و نیم نگاهی سپرده ام به گریه های هم کلاسی های روزهای اول مدرسه که از مادر و خانه دور مانده اند ساعاتی چند!
روز اول کلاس اول هم که همه می خواهند یا دکتر شوند یا مهندس! البته یکی می خواست معلم شود و یکی دیگر خلبان…
…- در کلاس باز شد
– بر پا
– بشینید
-خب- وقت حضور و غیاب؛ … – بله – من – حاضر!
– بچه ها دفتر تمرینات رو باز کنید و… ادامه ماجراها و گردش عقربه های ساعت زمان و …
– باز زنگ تفریح است….
چه شور و حالی دارد وصف روزهای آغاز مدرسه !
…. و چه زود دیر می شود! نه؟
همدلی در ماه مهربانی، فرصتی برای یادگیری الفبای مهر
این چند سطر اشاره را در ابتدای یادداشت نیاوردم مگر اینکه، یاد و خاطره های زنگ مدرسه، زنگ آگاهی و تلنگر باشد برای آنهایی که دستی در برنامه سازی ها و مسئولیت ها و .. دارند تا با همان احساس، سادگی، صداقت، پاکی و صفای دوران مدرسه ، با احساس مسئولیت بیشتر، نسبت به ابعاد مختلف و موضوع های پیرامونی و اساسی مدرسه، تعلیم و تربیت و … اهتمام داشته باشند، آنهم بطور جدی و اینکه فقط در حد رفع تکلیف نباشد و…
* لزوم آموزش های پایه شهروندی و مهارت های زندگی
پرده اول
آنچه همگی تقریبا بدان واقف هستیم اینکه، حساس ترین و مهم ترین مقطع آموزشی و تربیتی، مربوط است به دوران و اوان کودکی که در آن پایه های علمی و شخصیتی کودکان شکل می گیرد.
از این رو برنامه ریزی و اهتمام برای ترتیب آموزش های پایه شهروندی در زمینه های نقش پذیری اجتماعی و توانمند سازی دانش آموزان و توجه به بحث تربیت و تعلیم برای آشنایی و آگاهی یابی در حوزه های ارتباط با حقوق شهروندی که بسیار موثر و مهم خواهد بود. آموزش مهارت های زندگی و بیش از همه مهارت “نه” گفتن، اعتماد به نفس، همدلی، سواد رسانه ای، تاب آوری و همچنین آموزش های اولیه در فضای کسب و کار و … باید بیش از همه در چارچوب نظام تعلیم و تربیتی و بطن آموزش کلاس های درس گنجانیده شود.
* نقش مهم درس و مدرسه در تربیت شهروندان فعال و مسئولیت پذیر
بی تردید بهره‌گیری حداکثری از روش های موثر در تربیت شهروندان مسئولیت پذیر و توسعه و ترویج مشارکت های اجتماعی و نهادینه کردن مهارت های شهروندی در بین دانش آموزان تاثیرگذار بوده و لازم است در حوزه های زیست شهری و همراه با افزایش سطح سلامت روان دانش آموزان، کودکان را با هنرمندی و ظرافت، با رفتارهای پسندیده و اصول و حقوق شهروندی آشنا کنیم، چرا که شناخت اصول مدیریت شهری، نقش بارزی در تربیت شهروندان فعال، آگاه و مسئولیت پذیرخواهد داشت.
* برنامهریزی جدی در حوزه عدالت تربیتی و نصیبِ برابر آموزشی
پرده دوم
برنامه ریزی برای نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس مناطق کم برخوردار یکی از مهم ترین بحث ها و محورها در حوزه عدالت تربیتی و نصیبِ برابر آموزشی است که همگام و به همراه توانمندسازی دانش آموزان مناطق و مدارس محله های محروم، با ایجاد روحیه مشارکت جویی و اقدام جهادی و خیرخواهانه به سرانجام می رسد.
شناسایی مدارس کم برخوردار، رسیدگی و بهسازی مدارس، رفع محرومیت‌های آموزشی و بهره‌مندی مناسب دانش آموزان مناطق کم برخوردار از امکانات، با رویکرد حمایت از کودکان نیازمند و مستعد تحصیل، باید در اولویت های کاری دست اندرکاران امر قرار گیرد. البته از طرف دیگر کودکان استثنایی هم به واسطه نیازهای ویژه، نیازمند توجه ویژه هستند، چه از ناحیه تسهیل فرایند آموزشی و چه راه اندازی امکانات و تجهیزات مناسب که تحقق این امر ضرورت مدیریت یکپارچه در ارایه خدمات مطلوب را می طلبد و همچنین پیگیری و رفع دغدغه های ایاب و ذهاب رایگان دانش آموزان استثنایی که نیازمند توجه و اقدام عملی و موثر است.
* بهسازی مسیر و ساماندهی ناوگان حمل و نقل عمومی
پرده سوم
این مهم با نقش آفرینی، بسیج امکانات و بهره‌مندی از ظرفیت موثر شهرداری‌ها و در هماهنگی تنگاتنگ با آموزش و پرورش و همراهی کلیه نهادهای دخیل در امر آماده سازی و اتخاذ تمهیدات لازم در افزایش سطح خدمات، فضاسازی و گسترش امکانات مناسب و ایمن و همچنین بالا بردن ظرفیت حمل و نقل عمومی و بهبود و تسهیل دسترسی در طول دوران سال تحصیلی صورت می گیرد.
از ایجاد فضای سبز و شاداب در محیط های آموزشی گرفته تا زیباسازی محیط، سرویس های بهداشتی و فضای بهداشتی مناسب و … که در ایجاد محیط ایده آل و انگیزشی نقش بسزایی دارد.
از طرف دیگر لازم است طرح‌های ابتکاری از قبیل ” اتوبوس پیاده مدرسه ” نیز در این بخش مورد لحاظ قرار بگیرد.
آگاه‌سازی، فرهنگ سازی و توجیه والدین در این طرح می تواند ضمن افزایش آگاهی خانواده ها در مورد خطرات آلودگی و ذرات معلق در هوا، بدون استفاده از خودروی شخصی و با بهره گیری از روش “اتوبوس پیاده” فرزندان خود را با ایمنی و اطمینان خاطر به مدرسه برسانند…
* یادآوری نقش برجسته دستگاه های اجرایی در تقویت و حمایت از استعدادیابی آینده سازان
پرده چهارم
در این میان آنچه مهم است شناسایی، توجه و حمایت های لازم از قابلیت ها و استعداد های دانش آموزان مستعد در عرصه های مختلف است؛ در هر استان، شهر و محله ای هم که می خواهد باشد.
بی تردید ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی، ورزش و جوانان، همراه با دست اندرکاران آموزش و پرورش و دیگر نهادهای همسو، در راس هرم رو به بالایی قرار دارند تا گام به گام ، با برنامه ریزی جدی، دقیق و عملی در شناسایی، تقویت و حمایت های لازم از استعدادها و شکوفایی آینده سازان، در حوزه های مختلف علمی و نوبنیاد و رشته های مختلف ورزشی، فرهنگی، ادبی، هنری و …از هیچ کوششی دریغ نورزند.
تدوین آموزش های فنی حرفه ای در قالب آموزش فرهنگ کار، مهارت و کارآفرینی و همچنین یادگیری کمک های اولیه نیز می تواند در غنی سازی محتوای آموزشی کودکان و نوجوانان موثر باشد.
در این میان نقش سازمان های حمایتی از جمله سازمان بهزیستی در حوزه آموزش و مشاوره غیرقابل انکار است.
در حال حاضر خط ۱۴۸۰ “صدای مشاور بهزیستی” به ارائه خدمات روانشناختی در حیطه مشاوره خانواده، روانشناسی بالینی، مشاوره کودک و نوجوان، مشکلات بین فردی و مشاوره تحصیلی و.. می‌پردازد.
* مشق همدلی/ نیک خواهی و نیکوکاری، همچنان زنده است
پرده پنجم
هر از چندگاهی اخباری با کلمات کلیدی بازماندگی تحصیلی و افت تحصیلی و … در خروجی بعضی پایگاه های خبری و شبکه های اجتماعی و مجازی قرار می گیرد که خبری خوب و در شان کشور دانش خیز عزیزمان نیست و این مسئله نیازمند برنامهریزی دقیق دولتمردان و عزم جدی دست اندرکاران امر برای چاره جویی، بازنگری و لزوم توجه به شناخت عوامل موثر بر افراد بازمانده از تحصیل دانش آموزان با استفاده از همه ظرفیت‌ها است.
واقعیت این است که در پشت پرده این مهم، بازیگران و نقش آفرینان بی ادعایی قرار دارند که در همه لحظه ها و تنگناهای پیش رو همواره در میدان هستند . خیران و نیکوکاران بزرگوار که به عنوان بخشی از تعهد اجتماعی و اعتقادی خود، همواره پیشرو اقدامات نوع دوستانه و خیرخواهانه هستند.
البته نباید بطور ساده از نقش برجسته مراکز و موسسات خیریه کارآمد و فعال در پشتیبانی و حمایت از خانواده های بی بضاعت و نیازمند گذشت.
اما آنچه باید بدان تاکید داشت اینکه تحت هر شرایطی لازم است حمایت ها با حفظ عزت و کرامت انسانی صورت پذیرد نه از سر دلسوزی و ترحم و ..
از طرف دیگر مراکز باسابقه، معتبر و باتجربه، همواره به انحای مختلف و بدون هیاهوی تبلیغاتی و رسانه ای، نقش برجسته و خداپسندانه ای در حمایت از خانواده های نیازمند برعهده دارند..
افزون بر این همراهی، تمرکز و مشارکت خیران و نیکوکاران بزرگوار در ایام منتهی به آغاز سالتحصیلی است در بحث حمایت از دانش آموزان بی بضاعت، که به علت محدودیت های مالی، در حسرت تحصیل نمانند.
در اینجا دور از انصاف است که یادی نکنیم از بزرگترین خیران مدرسه سازکشور، برادران مردانی آذر، افراد نیک اندیش، خیرخواه و متواضع که در امر مدرسه سازی و کارهای عام المنفعه، کارهای بس بزرگ و ماندگار در گسترش علم و دانش و سلامت کودکان، انجام داده اند و نه دنبال اسم و رسمی بوده اند و نه تعریف و تمجیدی .
دستان پرمهر و کرامت مردانی آذر، این بار در اول مهر ۱۴۰۲ ، زنگ مدرسه استثنایی را با احساسات و تشویق های کودکان معصوم و خانواده های صبور آنها به صدا درآورد.
اگرچه فشار روزگار قامت حاج کریم را خم کرده ولی او همچنان سروی استوار به فعالیت های خیرخواهانه خود ادامه می دهد. بی تردید تاریخ، تلاش های خستگی ناپذیر و بی آلایش او و برادرانش را در مدرسه سازی ها و ساخت بیمارستان کودکان و تمام کارهای نیک و خداپسندانه، هرگز فراموش نخواهد کرد.
* ایجاد عزم ملی و جلب همراهی همگانی، نظام‌مند و آینده‌نگر در نظام تعلیم و تربیت
پرده آخر
واقعیت امر این است که در حوزه آموزش و پرورش، مدرسه و هر چه در مرتبط با نظام تعلیم و تربیت، برنامه ریزی یا سرمایه گذاری شود، باز کم است و کم رنگ.
دهها طرح و نقش و برنامه همراه با ایده ها و اقدام خلاقانه به نظر می رسد که می توان در باب مدرسه و نقش شهر و مدرسه شهروندی و … مطرح و ارایه داد.
نکته نظرات و ایده های علمی و عملی حاوی مطالب جذاب، مفید و کاربردی شما صاحب نظران و اهالی فکر، قلم و اندیشه، به طور یقین می تواند با بهره گیری از شیوه های خاص و کارآمد، خود را با نیازهای پیرامون تطبیق داده و چشم انداز روشنی از پیامدها و مسایل نظام تعلیم و تربیت را اصلاح، تقویت و بهبود ببخشد .
در نهایت اینکه با عزم ملی و جلب همراهی همگانی می توان با هدف‌گذاری و سیاست‌گذاری نظام‌مند، آینده نگر و مشارکت فعال و مستمر، نسبت به تدوین و اجرای برنامه های راهبردی تحول آفرین در امر نظام تعلیم و تربیت اهتمام و اقدام کرد.
