به گزارش تریبون تبریز، این در حالی است که همزمان با شیوع یکی از سویههای جدید آنفولانزا در جهان، کشور و به تبع آن آذربایجان شرقی نیز با افزایش موارد ابتلا مواجه شدهاند. با این حال، تعطیلی مدارس در ایران تنها به دلایل بهداشتی محدود نمیشود و عواملی مانند آلودگی هوا، برودت هوا و ناترازی انرژی نیز موجب شدهاند کلاسهای درس در روزهای متعددی تعطیل یا به شکل غیرحضوری برگزار شود؛ شرایطی که علاوه بر ایجاد چالش برای خانوادهها، بهویژه مادران شاغل، نگرانیهایی را درباره افت کیفیت آموزشی و پیامدهای تحصیلی آموزش مجازی برای دانشآموزان به همراه داشته است.
دکتر سیمین خیاطزاده، رئیس گروه پیشگیری و مبارزه با بیماریهای واگیر دانشگاه علوم پزشکی تبریز، تصمیمگیری درباره تعطیلی یا غیرحضوری شدن مدارس را معطوف به شاخصهایی میداند که میزان غیبت دانشآموزان در کلاسها، تعداد کلاسهای درگیر و شرایط مدارس از مهمترین آنها به شمار میرود.
وی در گفتگو با خبرنگار نصر، تأکید کرد: دانشآموزان مقاطع ابتدایی و مهدکودکها به دلیل دشواری ملزم کردنشان به رعایت پروتکلهای بهداشتی، بهویژه استفاده صحیح از ماسک، در اولویت بررسی قرار دارند و از نظر اپیدمیولوژیک گروه پرریسکتری محسوب میشوند.
خیاط زاده افزود: توان پاسخگویی مراکز درمانی و بیمارستانها به بیماران مراجعهکننده یکی دیگر از شاخصهای اصلی در تصمیمگیری است. همچنین درصد موارد بستری ناشی از آنفولانزا و عبور یا عدم عبور آن از آستانههای هشدار بهصورت مستمر پایش میشود و در نهایت تصمیم به غیرحضوری شدن مدارس پس از بررسی تمام شاخصهای بهداشتی و با هماهنگی آموزش و پرورش، استانداری و با در نظر گرفتن شرایط اجتماعی اتخاذ میشود.
وی ارزیابی اثربخشی تعطیلیها در کاهش روند ابتلا را نیازمند فاصله زمانی دانست و گفت: مواردی که بلافاصله پس از تعطیلی شناسایی میشوند، اغلب مربوط به تماسهای هفته قبل از تعطیلی هستند و نمیتوان بلافاصله درباره کاهش یا افزایش بیماری قضاوت قطعی داشت، اما به طور کلی ازدحام بیماران در مراکز درمانی استان به سطح بحرانی نرسیده و این موضوع نشاندهنده سیاستهای موفق استانی در کنترل بیماری است. آذربایجان شرقی در حال حاضر جزو استانهای دارای وضعیت اورژانسی در کشور محسوب نمیشود، در حالی که ما نیز مانند سایر استانها در حال عبور از پیک اپیدمی قرار داریم.
خیاطزاده با اشاره به جهشهای ویروس آنفولانزا گفت: الگوی انتقال بیماری بهطور محسوسی به سمت کودکان و نوجوانان تغییر کرده و قدرت انتقال بیماری در بین گروههای سنی افزایش یافته است. حضور طولانیمدت دانشآموزان در فضای بسته مدارس، رعایتنشدن کامل پروتکلها و مشکل تهویه هوای مدارس زنجیره انتقال را تقویت میکند و هدف از تعطیلی یا غیرحضوری شدن مدارس، قطع زنجیره انتقال بیماری و جلوگیری از انتقال آن از محیط مدرسه به منازل است؛ بهویژه با توجه به اینکه کودکان ممکن است ناقل بدون علامت باشند.
رئیس گروه پیشگیری و مبارزه با بیماریهای واگیر دانشگاه علوم پزشکی تبریز با تأکید بر نقش خانوادهها افزود: هیچ استراتژی واحدی بهتنهایی کافی نیست و همراهی خانوادهها نقش تعیینکننده دارد. افراد علامتدار نباید در جمع حضور پیدا کنند، کودکان باید در خانه تحت نگهداری و مراقبت قرار گیرند. دورهمیهای خانوادگی، بهویژه در شرایط موجود که به علت برودت هوا در فضاهای بسته برگزار میشوند میتواند زنجیره انتقال را تشدید کند.
سیمین خیاط زاده، نگرانی اصلی را متوجه گروههای پرخطر از جمله افراد دارای بیماری زمینهای، کودکان با مشکلات ریوی یا نقص ایمنی، مادران باردار و سالمندان دانست و راهکارهای سادهای مانند شستوشوی مداوم دستها، استفاده از ماسک، پرهیز از حضور در تجمعات، کاهش مراجعات غیرضروری به خارج از منزل، تکمیل واکسیناسیون گروههای پرخطر را مهمترین راهکارهای پیشگیری از گسترش بیماری برشمرد.
نگرانی خانواده ها از پیامدهای افت تحصیلی دانش آموزان
در عین حال که غیرحضوری شدن مدارس از منظر بهداشت عمومی بهعنوان یکی از راهکارهای مؤثر در کنترل اپیدمیها و کاهش فشار بر نظام سلامت شناخته میشود، نگرانی خانوادهها نسبت به پیامدهای آموزشی این تصمیم همچنان پابرجاست. والدین میپرسند تداوم تعطیلیها و برگزاری کلاسها در بستر مجازی، چه تأثیر کوتاهمدت و بلندمدتی بر کیفیت یادگیری، روند رشد تحصیلی و مهارتآموزی کودکان، بهویژه در سنین پایه، خواهد داشت؛ دغدغهای که باعث شده بحث آموزش در دوران غیرحضوری به یکی از محورهای اصلی گفتوگوی اجتماعی تبدیل شود.
علیرضا اکبری، معاون آموزش ابتدایی اداره کل آموزش و پرورش آذربایجان شرقی، با تأکید بر اینکه تعطیلی مدارس به معنای توقف آموزش نیست، گفت: با تصمیم استانداری برای تعطیلی مدارس، آموزشها بلافاصله در بسترهای غیرحضوری ادامه پیدا میکند و تعطیلی فیزیکی مدارس به منزلهی توقف امر آموزش نیست. در فضای مجازی و بستر «شاد» امکان ارائه خدمات آموزشی به قوت خود باقی است.
وی در ادامه به تفاوت کیفیت آموزش مجازی و حضوری صراحتاً تأکید کرد و افزود: ما به این امر واقفیم که آموزش مجازی هرگز نمیتواند جایگزین آموزش حضوری شود، سطح تعامل بین معلم و دانشآموز، ابزارهای آموزشی و شیوههای ارزشیابی در فضای مجازی قابل مقایسه با کلاس حضوری نیست، بهویژه در دوره ابتدایی که آموزش مبتنی بر تعامل مستقیم است.
معاون آموزش ابتدایی در خصوص ارزیابی کیفیت آموزش مجازی تصریح کرد: رصد مستمر کانالهای آموزشی شهرستانها انجام میشود و بیانگر این است که آموزش در دوره ابتدایی متوقف نشده و معلمان، معاونان آموزشی و مدیران مدارس تلاش میکنند شکاف ناشی از غیرحضوری شدن کلاسها را به حداقل برسانند. اما اشاره به این موضوع مهم است که ارتقای کیفیت آموزش غیرحضوری نیازمند فراهم شدن زیرساختهای آموزشی، افزایش آگاهی خانوادهها و آموزش معلمان درباره روشهای تدریس در فضای مجازی است. بدون این پیششرطها، آموزش مجازی با آسیبهای جدی مواجه خواهد شد.
وی در تکمیل سخنان خود نقش خانوادهها را در موفقیت آموزش غیرحضوری حیاتی دانست و گفت: در آموزش مجازی امکان راستی آزمایی دانشآموزان برای معلمان وجود ندارد و بنا بر اعتماد گذاشته میشود. در صورتی که والدین به جای دانشآموزان اقدام به پاسخ پرسشها یا انجام تکالیف بکنند تشخیص این امر تقریباً غیرممکن است اما روشن است که روند آموزش مختل خواهد شد. بنابراین آگاهی والدین، بهرهمندی آنها از سواد رسانهای و نحوه نظارتشان بر آموزش فرزندان، کیفیت آموزشی را نیز بهبود خواهد داد.
لزوم مدیریت کارآمدتر ابزار تعطیلی مدارس
در مجموع، آموزش مجازی یکی از دستاوردهای مهم دنیای مدرن به شمار میآید؛ امکانی که در دهههای گذشته وجود نداشت و امروز این ظرفیت را فراهم کرده است که آموزش در شرایط بحرانی بهطور کامل متوقف نشود. با این حال، بهرهگیری مؤثر از این امکان مستلزم آن است که توسعه فناوری همزمان با ارتقای زیرساختها پیش برود. دسترسی عادلانه به اینترنت پرسرعت در سراسر کشور، بهویژه در مناطق محروم و روستایی، آموزش سواد رسانهای به دانشآموزان و والدین، و تقویت تعهد آموزشی و کاری در میان همه بازیگران نظام آموزش، از جمله عواملی هستند که میتوانند کیفیت آموزش غیرحضوری را ارتقا دهند. در عین حال، نباید از این نکته غافل شد که جامعه نیازمند مدیریت کارآمدتر در بخشهای مختلف است تا ضرورت تعطیلی و غیرحضوری شدن مدارس به حداقل برسد؛ چرا که حضور کودکان در جمع همسالان خود، بهویژه در محیط مدرسه، علاوه بر یادگیری علمی، نقشی اساسی در رشد اجتماعی، عاطفی و شکلگیری شخصیت آنها ایفا میکند.
