یکی از مهم ترین محدودیت های هنر نمایشی در تبریز، کمبود سالن استاندارد تئاتر با امکانات مناسب است تا هم برای هنرمندان، انگیزه ای برای به اجرا بردن یک نمایش خوب به روی صحنه باشد، هم برای مخاطبین فرهنگی هنری تئاتر ساعات خوش بیافریند.
متاسفانه با همه تلاش رسانه ها در خصوص مطالبه گری این مهم در شهر تبریز، همواره وعده های پوچ و بی مایه نصیب اذهان عمومی و هنرمندان شده است.
خبرنگار نصر این موضوع را با محمد حسین بلاغی، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان شرقی مطرح کرد تا مشخص شود این مدیر استانی برای پاسخ به این مطالبه چندین ساله چه تدبیری اندیشه کرده است. وی توضیح داد: این که در تبریز سالن تخصصی تئاتر باید ایجاد شود، این را قبول داریم. اتفاقاً در سفر اخیر ریاست جمهوری به تبریز، برای تکمیل تالارهای مرکزی در کنار هتل لاله پارک بودجه اختصاص یافت، ولی ما تصمیم گرفتیم از این اعتبار برای تکمیل پروژه عمرانی مقبراه الشعرا استفاده کنیم و اولویت را بر مقبره الشعرا گذاشتیم.
بلاغی ضمن مطرح کردن اینکه سرمایه گذاری کلانی برای تکمیل سالن های مرکزی پشت لاله پارک تبریز که مدت ها قبل جهت ساخت سالن مجهز تئاتر توسط رئیس جمهور وقت مهر خورده بود! از ملاقات با سرمایه گذاران خصوصی و قراداد با آنها صحبت به میان آورد که این دیدار قرار بود اردیبهشت ۱۴۰۳ اتفاق بیفتد و تعیین تکلیف شود که متاسفانه وعده ای خالی از ارزش بود و تا امروز خبری از این سرمایه ها شنیده نشده است!
همچنین سوله های ارتش که سالن های حاضر و مناسب برای فضای فرهنگی هنری من جمله تئاتر هستند ، مطرح شد که مدیر کل گفت: آنجا قرار بود شهرک خلاقیت و نوآوری شود که ظاهراً این اتفاق نیفتاده است. اگر شهرداری حاضر شود که آنجا را به بخش فرهنگی اختصاص دهد و با ما همراهی کند، اتفاقات مطلوبی در این حوزه می افتد. البته اخیراً مطرح نکردیم که این سوله ها را اجاره دهند یا واگذار کنند تا آنجا را تجهیز کنیم و در خدمت تئاتر قرار دهیم ولی انشالله این مذاکرات انجام می شود.
گزارش نصر می افزاید، گویا این مذاکرات هم تا کنون انجام نشده است و شهرداری تبریز و اداره فرهنگ و ارشاد هنوز نتوانستند به زبان مشترکی برای حل مشکل فضای هنری تئاتر برسند. البته بحث سوله ها در مرداد سال ۱۴۰۲، در جلسه رونمایی از نمایشنامه لیلی و مجنون توسط یعقوب صدیق جمالی، هنرمند با سابقه تبریز، در حضور شهرام دبیری، مطرح شد که در آن روز وی ضمن تائید فقر مراکز هنری اذعان داشت : شورای شهر امسال بودجه قابل توجهی را برای فعالیت هایی که نشاط بخش جامعه هستند اختصاص داده که تئاتر یکی از هنر هایی است که از نظر سخت افزاری دچار کاستی است. باید مکانی درخور تئاتر تبریز ساخته شود. منطقه ی نیمه کاره پشت لاله پارک قرار بود چنین امکانی را برآورده سازد که سال هاست این اتفاق نیفتاده است.
وی همچنین از پیگیری جریان سوله ها در آن روز گفت: سوله های پارک باغشمال هم پیشنهاد ارزنده ای است ولی چون توسط کمیسیون فرهنگی به برخی شرکت های دانش بنیان قولشان داده شده، با پیگیری ما امید است این سوله ها در زمینه هنر نمایش مورد استفاده قرار گیرند
خیال واهی
این مسئله را با امیر نصیر بیگی، مدیر عامل سازمان فرهنگی، اجتماعی ورزشی شهرداری تبریز هم مطرح کردیم که اظهار داشت: این سوله ها مقطعی از زمان در دست ما نبود و برای شرکت‌های دانش بنیان پیش بینی شده بودند. اکنون در کمیسیون فرهنگی بحث شده که این مجموعه‌ها با ساماندهی به مجموعه‌های فرهنگی واگذار شوند که سازمان ما و یا شهرداری منطقه دو را شامل می شوند. ما خودمان به شهردار پیشنهاد دادیم که اگر شد، کمپلکسی در آنجا تعبیه کنیم که برای کارهای استودیویی، برای ضبط و نمایشگاهی باشد فعلاً نتیجه‌ای عاید نشده است ولی ما پیگیری خواهیم کرد.
به گزارش نصر، این پیگیری ها نهایتا شورای شهر را بر مطرح کردن چندین کاربری فرهنگی هنری برای سوله های پارک باغشمال مجاب کرد.
“شهین باهر” شهردار اسبق شهرداری تبریز با بیان اینکه بیش تر اماکن (سوله های پارک باغشمال) موجود برای استفاده فرهنگی از جمله موزه، باغ کتاب، تماشاخانه و سالن‌های تئاتر در نظر گرفته شده است، افزود: به این جهت از افراد و تشکل‌ها و مجموعه‌های فعال در حوزه فرهنگ و هنری استان دعوت شده تا به ما در این مسیر کمک کنند.
وی ادامه داد: می‌خواهیم با استفاده از نظرات اهالی فرهنگ و هنر، فضاهای موجود در این پارک را به شکل تخصصی احداث و تعیین کاربری کنیم تا هم نیازهای فرهنگی شهر تامین شود و هم نیاز هنرمندان فعال این حوزه مرتفع شود.
“غلامرضا احمدی” رئیس کمیسیون فرهنگی شورای شهر نیز در خصوص سوله های پارک فرهنگی تاریخی باغشمال اظهار کرد: در سال ۱۴۰۰ شهرداری لایحه‌ای در خصوص تعیین تکلیف این سوله ها ارائه کرده بود. این لایحه در بهمن ماه ۱۴۰۰ در کمیسیون فرهنگی بررسی و خواسته شده که شهرداری در این باره پیشنهاداتش را ارائه دهد.
او ادامه داد: در مهر ماه ۱۴۰۲ برای یادآوری اجرای مصوبات قبلی کمیسیون دوباره نامه ای برای شهرداری ارسال کرده ایم که بی نتیجه بود. جریان کارخانه نوآوری هم مطرح بود و فرصت را از دست دادیم. چند پیشنهاد در کمیسیون فرهنگی و کمیته کارشناسان با جلسات مفصل ارائه شده و ۳ سال است که حتی برخی نفرات مراجعه می‌کردند و جای تاسف دارد که از این پیشنهادات استفاده نشده است. البته بابت برگزاری مناقصات شهرداری منطقه ۳ تشکر می‌کنیم.
نصر می افزاید؛ مساله اولی که در این زمینه قابل طرح است واگذاری این سوله‌ها طی برگزاری مناقصاتی به بخش خصوصی است. در این زمینه لازم است، با نگاهی به تجربیات قبلی، نگاهی دوباره به نتایج حاصل شده از چنین عملکردهایی بیندازیم. در چنین مواردی در بیشتر موارد، شهرداری تبریز در عین در نظر داشتن کاربری فرهنگی، زمینه‌های برداشت اقتصادی از مکان‌های فرهنگی را نیز فراهم کرده و با واگذاری فضاهای فرهنگی به پیمانکاران بخش خصوصی و تقسیم این فضاها به شکل غرفه فروشی یا میز فروشی به هنرمندان متقاضی، تلاش کرده است ضمن برگزاری مناقصه و رعایت رویه‌های عرفی و روش‌های قانونی مقرر، کاربری فرهنگی را در عین تامین منافع شهرداری تبریز حفظ کند.
اما نکته دوم قابل تامل در این راستا این است که، شهرداری منطقه سه این توانمندی را دارد که در عین برقراری بازارچه صنایع دستی و مواد خوراکی که از فعالیت‌های انتفاعی قابل توجه و جلب کننده خانواده‌هاست و می‌تواند به تامین معاش تعدادی از شهروندان نیز یاری برساند، اختصاص فضاهای پارک در زمینه‌هایی مثل برقراری باغ کتاب، سینما تک، پایگاه تاتر خیابانی جهت اجرا در فضای باز، برگزاری مراسمات کتاب خوانی و تبدیل پارک به محل برگزاری برخی جشنواره‌های شاد کمک کند.
و صد البته روشن است که برگزاری رویدادهایی از این جنس به تغییر نگاه شهرداری به عنوان نهادی عمومی از جایگاه اقتصادی و انتفاعی به فرهنگی و اجتماعی و غیر انتفاعی بستگی کامل دارد که این امر تنها زمانی به نتیجه خواهد رسید که به ویژه با حفظ شان و حد بالای کارهای فرهنگی ارائه شده، که مبادا در دام رفع تکلیف بیفتند و خدای ناکرده به واسطه شرایط، به ناشایستگانی واگذار شوند که حد مساله را درک نکرده و بدون در نظر داشتن جایگاه فرهنگی و اجتماعی تبریز، پارک را از حدود یک مکان فرهنگی جذاب پایین بیاورند، با حفظ دقت لازم به سر انجام برسد.
به گزارش خبرنگار نصر، امروز کمیسیون فرهنگی شورا در این رابطه نظر خود را اخذ و آن را مصوب کرده و قرار است این مصوبه در صحن شورا به تصویب برسد، اما متاسفانه تاکنون شهرداری تبریز در این رابطه تعلل کرده و اقدامی نکرده است! این درحالی است که کارگردانان و بازیگران بسیاری هم، از خفقان سالن های غیر استاندارد تئاتر شهر گلایه کرده و مصاحبه های مفصل با این هنرمندان همین واقعیت تلخ را هزارباره حکایت می کنند.
علی پوریان می گوید « جشنواره هایی که هیچ منفعتی برای هنرمند این حوزه و برای ارتقای فرهنگ جامعه ندارند، باید کمتر شود و برای تئاتری که حرفی برای گفتن دارد، بیشتر سرمایه گذاری بشود . این ممکن با ایجاد امکانات ، ازیاد و تجهیز سالن ها برای دانشجویان مشتاقی که هرساله از دانشگاه ها و هنرستان ها و آموزشگاه ها فارغ التحصیل می شوند و برای ورود به این حوزه باز می مانند، امکان پذیر است.»
فرزین ریحانی می گوید «محدودیت پلاتو ها، باعث ترافیک کارهاست و روزهای اجرای محدود، دلسرد کننده است. واقعا سالن نداریم! از سال ۸۲ تا الان و در طی بیست سال ،فارق التحصیل ها و هنرمندان زیادی به این حرفه اضافه شده‌اند و در مقابل سالن های تئاتر رو به افول بوده است! حتی سازو کار مشخصی برای درجه بندی سطح کیفی کارگردان ها و نمایش ها وجود ندارد که برای تئاتر تبریز باعث تاسف است.»
میرمیلاد مهدی زاده می گوید «با توجه به پتانسیل خوب نیروی انسانی تبریز به جهت وجود دانشگاه ها و آموزشگاه های فعال این حوزه، انتظار می رود سختی کار و محدودیت ها در زمینه سخت افزاری فضا و تجهیزات کمتر شود ولی متاسفانه هیچ اقدامی در جهت بهبود شرایط انجام نمی گیرد. امروز تمامی کارگردان ها به خاطر محدودیت ها مجبورند مکانی برای تمرین گروه خود خارج از تئاتر شهر تدارک ببینند. ترافیک اجرایی حاضر در تئاتر شهر با توجه به این که این سالن تنها پتانسیل اجرایی سه نمایش همزمان را دارد، باعث بسی افسوس است.»
یعقوب صدیق جمالی می گوید «تنها سالن تخصصی تئاتر تبریز ، تئاتر شهر است! با همه ی شعار ها و تلاش های مسئولین تا کنون سالن جدیدی ساخته نشده و ما در ادوار مختلف شاهد افتتاح چندین باره ی همین سالن قدیمی بوده ایم. دو تا از سوله های ارتش دو شقه است و پلاتوهای خوبی برای تئاتر می توانند باشند.با احیای آنها ، می توان از این فقر سالن نجات یافت.»
حسین اصل عبداللهی می گوید «در شهر ما، برای همکاری اداره فرهنگ و هنر با شهرداری ابراز ناتوانی می‌شود ولی وقتی کار به تخلیه یک دانشگاه هنری می‌رسد، همه با هم بسیج می شوند. سال هاست هنرمندان برای داشتن امکانات استاندارد مطالبه می کنند ولی هیچ مدیری، چنان اهمیت و ارزشی برای جایگاه این هنر در تبریز قائل نیست که بخواهد برای آن اقدام موثری رقم بزند. چون مسئولان فرهنگی ما تئاتر را کم اهمیت می‌دانند، امکانات محدود سخت افزاری، هنر را تحت الشعاع قرار می دهد.»
بهنام پناهی می گوید «ما در تبریز در همه رشته‌ها هنرجو داریم ولی سالن تئاتر نداریم! در تئاتر شهر، در یک ساعت مشخص، ۳ الی ۴ اجرا به روی صحنه می‌روند. فارغ از بلبشوی سالن انتظار، صدای هر اجرا مزاحم کارهای دیگر می‌شود. نبود جا و جابجا کردن صندلی ها در میان اجراها و تهویه سالن در طول اجراها هم مشکل دیگری است! این برای جایگاه هنرمند تبریز که با استعداد است و در راه هنر تلاش می‌کند، اصلا خوب نیست»
هزار افسوس که ده ها هنرمند و کارگردان مطرح این شهر در خصوص مطالبه شان صحبت کرده اند ولی هیچ وقت گوش شنوایی نبوده. مسئولی نبوده که یا علی بگوید و با مدیریتی درایت مندانه، آستین بالا زده و حجت را تمام کند!
