به گزارش تریبون تبریز، تبریز سال‌هاست با معضل ترافیک دست‌به‌گریبان است؛ شهری با ظرفیت شبکه حمل‌ونقل ۳۶۰ هزار خودرو، با ۸۵۰ هزار ماشین پلاک تبریز، مثال کلونی ای است که هر روزه ردیف مورچه وار اتوموبیل ها، در خیابان هایش پی یک لقمه نان، می چرخند! نتیجه روشن است؛ قفل‌شدگی خیابان‌ها، تصادف‌های پی‌درپی و گره‌های کور شهری که هر روز روان و اعصاب ما را در مشت خود می چلانند. کافی است مسیرمان به خیابان‌های ولی‌امر و گلگشت، چای‌کنار و مارالان بخورد تا عمق بحران را با تمام سلول های عصبیمان لمس کنیم! خودروهایی که در صف طولانی پارکینگ بیمارستان امام‌رضا و کلینیک شیخ‌الرئیس منتظرند، ماشین های کلافه و آواره ای که تا خیابان‌های مجاور کش میابند. در چهارراه منصور، یک سوپرمارکت با سد معبرش می‌تواند ترافیکی بسازد که تا خیابان خاقانی و دانشسرا امتداد یابد.
در چنین شرایطی، روزانه ۷۵۰ تصادف در تبریز رخ می‌دهد؛ نیم‌سال ۱۴۰۴ تاکنون ۱۳۶ نفر جان باخته‌اند که بخش بزرگی از آن به خاطر سرعت غیرمجاز بوده است. این آمار تکان‌دهنده نشان می‌دهد ترافیک تبریز تنها مسئله خیابان‌ها و خودروها نیست، بلکه معضلی اجتماعی، فرهنگی و مدیریتی است.
برای واکاوی این بحران، با «محبوب عبدالله‌پور»، مدیرعامل سازمان مدیریت مهندسی و شبکه حمل‌ونقل شهرداری تبریز به گفت‌وگویی مفصل پرداختیم.
آقای عبدالله‌پور، تغییرات هندسی در خیابان‌ها مثل بستن دوربرگردان یا اصلاح معابر همیشه با واکنش مردم همراه است. روند این تصمیم‌ها چگونه است؟
تغییر هندسی در شهر، یک‌شبه و بدون پشتوانه کارشناسی انجام نمی‌شود. ما در سازمان یک کمیته کارشناسی داریم که ابتدا موضوع را مطالعه می‌کند. بعد، نتایج به معاونت کمیته فنی و سپس به ریاست منتقل می‌شود. در این فرآیند، پلیس راهور، صدا و سیما، راهداری و مدیر حمل‌ونقل و ترافیک استانداری هم عضو هستند و نظر می‌دهند. مثلاً وقتی پلیس گزارش داد که در خیابان ولی‌امر روزانه ۴ تصادف رخ می‌دهد، تصمیم گرفتیم دوربرگردان آنجا را ببندیم. یا در خیابان گلگشت با توجه به ترافیک شدید ورودی‌های کلینیک شیخ‌الرئیس و ساختمان بهاران و انتقال بار ترافیکی به رضانژاد و حتی چای‌کنار، مجبور به اصلاح هندسی شدیم. این تصمیم‌ها همگی با استفاده از نرم‌افزارهای پیش‌بینی ترافیک و آماربرداری انجام می‌شود.
اما مردم می‌گویند تغییرات ترافیکی به‌جای کاهش، باعث سردرگمی آن‌ها شده است. شما چه پاسخی دارید؟
ما معتقدیم ترافیک یک رفتار اجتماعی است. ۳۰ درصد آن به هندسه شهر مربوط است، اما ۷۰ درصدش به رفتار مردم بر می گردد. وقتی یک مغازه‌دار ماشین تخلیه بارش را در وسط خیابان نگه می‌دارد، نتیجه‌اش مسدود شدن چندین خیابان زنجیروار است. ما در خیابان جمهوری طرح زوج و فرد گذاشتیم، اما روزانه ۱۸ هزار تخلف ثبت می‌شود. این نشان می‌دهد که مردم هنوز رفتار درست شهری را بلد نیستند.
با این وجود نمی توان نبود هماهنگی میان نهادها را که اشاره کرده‌اید، نادیده گرفت. دقیقاً مشکل کجاست؟
متأسفانه در سطح ملی، تصمیماتی گرفته می‌شود بدون آنکه با مدیریت شهری مشورت شود. مثلاً در میدان لاله، ۵ بورس مرغ ایجاد کرده‌اند که بار ترافیکی بسیار زیادی دارد و یا در میدان هتل مرمر، ۹ بناب‌کبابی و پیتزافروشی کنار هم مجوز گرفته‌اند! همچنین مدارس غیرانتفاعی که در یک خیابان ردیف شده‌اند و همه در محلات مختلف شاهد این توزیع نابرابر کاربری ها هستیم. همه این‌ها بدون نظر مدیریت شهری اتفاق افتاده است. این یعنی ترافیک دغدغه حاکمیتی نیست و شهرداری تنها مانده است.
حمل‌ونقل عمومی در این میان چقدر نقش دارد؟
بسیار زیاد. در دنیا نقش اشکال مختلف حمل و نقل عمومی، غیر قابل انکار است. در هیچ جای دنیا خرید ماشین سرمایه‌گذاری محسوب نمی‌شود اما در ایران چرا! چون نگهداری خودرو ارزان است و حمل‌ونقل عمومی حمایت نمی‌شود. ما شاهدیم که حتی بسیاری از ادارات دولتی پارکینگ ندارند! تا زمانی که دولت به‌طور جدی حمل‌ونقل عمومی را نپذیرد و حمایت نکند، راهکارهای ما به تنهایی جواب نمی‌دهد.
شما به آمار بالای تصادفات هم اشاره کردید. لطفاً کمی بیشتر درباره آن توضیح دهید.
در نیم‌سال ۱۴۰۴، ۱۳۶ فوتی داشتیم. ۲۶ نفر از سرعت غیرمجاز جان باختند. ۱۳ نفر در اتوبان‌ها، ۹ نفر در کمربند میانی و ۱۲ نفر در مسیر مستقیم خیابان مایان به سمت فرودگاه! یک‌سوم تصادفات هم با عابر پیاده بوده است. روزانه به‌طور میانگین ۷۵۰ تصادف ثبت می‌شود. این اعداد نشان می‌دهد مشکل ما بسیار جدی است. اصلی‌ترین دغدغه ما کاهش تصادفات جانی است نه صرفاً باز کردن راه برای رسیدن سریع‌تر مردم به مقصد.
نقش دانشگاه‌ها و نخبگان در حل این بحران چطور است؟
دانشگاه‌ها باید پیشران حل مسائل باشند اما هزار افسوس که در شمال‌غرب کشور، حتی یک رشته یا کارگروه تخصصی در حوزه حمل‌ونقل وجود ندارد. نتیجه اش کمبود کارشناس و کمرنگی دغدغه ترافیک است. من برای پیدا کردن یک مشاور پایه یک مجبور شدم از تهران اقدام کنم. وقتی مشاور آمد، ایرادهای اساسی شبکه ترافیک تبریز را گرفت. حالا در حال اصلاح هستیم، اما مردم نسبت به تغییر مقاومت می‌کنند.
شما از رسانه‌ها چه انتظاری دارید؟
رسانه‌ها باید در فرهنگ‌سازی پای کار بیایند. ترافیک فقط دغدغه مدیریت شهری نیست بلکه یک مسئله اجتماعی و ملی است. ما به کمک رسانه نیاز داریم تا مردم قانون را بشناسند و رعایت کنند. اگر فرهنگ‌سازی نشود، هیچ تغییر فیزیکی در خیابان‌ها به نتیجه نمی‌رسد.
