انفصال مطالعات شهرسازی با ترافیک یکی از ضعف‌های شهر تبریز است

یعقوب وحیدکیا در حاشیه سلسله نشست‌های هیات اندیشه ورزی شهید فخری زاده فرمانداری تبریز در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: ترافیک یک پدیده چندوجهی و جریان سیال در شهر است و تمامی عوامل دخیل در این خصوص باید مورد بررسی قرار گیرند. ترافیک در راستای رفع نیازهای مردمی در سطح شهر مثل نیاز به آموزش، خرید، تفریح و … ایجاد شده و هر چقد بتوانیم در عرضه و تقاضای حمل و نقل شهری تعادل ایجاد کنیم، قطعا در بهبود وضعیت سفرهای درون شهری موثر خواهد بود.
وی افزود: عدم تعادل در عرضه و تقاضای حمل و نقل شهری منجر به ایجاد ترافیک شهری می‌شود که از جمله دلایل ایجاد این عدم تعادل نیز مباحث شهرسازی است. امکانات تبریز طی دهه‌های گذشته به صورت تک هسته‌ای بوده و در محدوده مرکز شهر قرار می‌گرفت؛ بعدا چند هسته دیگر نیز در شهر ایجاد شدند ولی به اندازه قدرت مرکز نبودند. بنابراین این هدایت سفرها و مردم به سمت مرکز شهر باعث مشکل ترافیک شهر شده است.
وی ادامه داد: بحث آمایش سرزمین در سطح شهر اجرا نمی‌شود و این امر باعث ایجاد آشفتگی در تقاضای حمل و نقل شده و اکنون نمی‌دانیم که واحدهای تجاری، پزشکی، آموزشی و … را باید در کدام نقطه شهر جای گذاری کنیم.
وحیدکیا با بیان این‌که یکی از معضلات شهر تبریز، مراکز پزشکی است، اظهار کرد: به جز روزهای پنجشنبه و جمعه، در ساعات مشخص سایر ایام هفته شاهد حرکت حجم بالای ترافیک به سمت این مراکز پزشکی هستیم که در برخی نقاط شاخص شهر تجمیع یافته‌اند.
وی با بیان این‌که یکی از ضعف‌های شهر تبریز، انفصال مطالعات شهرسازی با مطالعات ترافیک است، گفت: این مطالعات باید دوشادوش همدیگر و منطبق با هم انجام شوند زیرا کاربری زمین، ارتباط مستقیم با ترافیک دارد. در ساختارهای سلسله مراتب تصویب این دو طرح نیز بحث انطباق پیش بینی نشده و هر یک روند متفاوتی را طی می‌کنند.
وی با اشاره به وضعیت معابر شهر تبریز، اظهار کرد: بالغ بر ۲۴ هزار هکتار وسعت شهر تبریز است که حدود یک سوم آن، معابر هستند که برابر استانداردهای جهانی است ولی از نظر پخش شریان‌های درجه یک در این سطح از شهر مشکل داریم. کریدورهای شرق و غرب شهر خوب ولی کریدورهای شمال و جنوب ضعیف هستند و اگر این شریان‌ها کامل نشوند، ترددهای اضافی ایجاد شده و ترافیک را به سمت شریان‌های درجه دو و داخل شهر منتقل می‌کنند.
مدیرعامل سازمان حمل و نقل ریلی شهرداری تبریز با بیان این‌که یکی دیگر از معضلات شهر تبریز که البته مختص کل کشور است، عدم توجه به سیستم حمل و نقل عمومی است، گفت: این سیستم باید تقویت یابد و اولویت تردد در شهر، حمل و نقل عمومی باشد و مردم نیز تنها در روزهای آخر هفته و جهت تفریح از خودروهای شخصی استفاده کنند. قطعا در این مورد، مباحث اقتصادی و کلان مثل قیمت بنزین و آلودگی هوا مطرح است که دولت باید در راستای زیرساخت‌های حمل و نقل عمومی هزینه کند. قیمت بنزین ارتباط مستقیم با تعداد خودروها و حمل و نقل عمومی در سطح شهر دارد.
وی ادامه داد: متاسفانه عدم توجه به سیستم حمل و نقل عمومی تبدیل به یک سیاست کلان در جامعه شده است. به طور مثال در سال ۱۴۰۲ کمتر از ۵۰۰ دستگاه اتوبوس در کشور تولید شده و در مقابل تعداد تولید خودروهای شخصی نزدیک به یک میلیون و ۳۰۰ هزار دستگاه است.
وی تاکید کرد: بر اساس قانون، دولت باید از توسعه حمل و نقل ریلی حمایت کند و ۵۰ درصد از اعتبارات موردنیاز در این بخش را بپردازد و ۵۰ درصد مابقی از طرف شهرداری پرداخت شود ولی این قانون رعایت نمی‌شود و دولت طی سالیان گذشته در پرداخت سهم خود کوتاهی کرده است. با توجه به تورم، هزینه ساخت مترو هر ساله افزایش می‌یابد و الان ساخت یک کیلومتر مترو نیازمند دو هزار و ۵۰۰ الی سه هزار میلیارد تومان است که باید در سطح کلان دولتی حمایت شود، با این حال شهرداری طی دهه‌های اخیر فقط با منابع خود ساخت مترو را پیش برده و قرارداد بسته و تجهیزات خریده است.
وحیدکیا خاطرنشان کرد: دولت برای حمایت از متروی تبریز تنها به دادن اوراق اکتفا کرده که آن هم بسیار ناچیز و جوابگوی فرایند ساخت مترو نیست و امسال نیز حتی یک ریال نیز کمک نکرده است. بحث مترو در مدیریت کنونی شهری نسبت به سنوات قبل مورد توجه قرار گرفته و عملا خط یک متروی شهر به اتمام رسیده و تنها کارهای جزئی آن در حال تکمیل است.
وی افزود: روزانه حدود ۵۰ هزار نفر از متروی شهر استفاده می‌کنند. در زمان بارش سنگین برف بهمن ماه امسال که باعث قفل شدن شهر شد، بعدازظهر همان روز حدود ۷۰ هزار نفر مسافر از طریق مترو تردد کردند.
وی در خصوص وضعیت کنونی متروی تبریز، تشریح کرد: تاکنون یک هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان برای متروی شهر هزینه شده که تنها یک هزار و یکصد میلیارد تومان آن مربوط به سال قبل و امسال می‌شود. ما برای اولین بار روزشمار برای تکمیل چند ایستگاه خط دوی متروی شهر نصب کرده‌ایم. در صورت تامین منابع موردنیاز نیز ۱۰ کیلومتر از خط دو (ایستگاه قراملک تا استانداری) طی شش ماهه سال ۱۴۰۴ تکمیل خواهد شد. معمولا منابع شهرداری، غیرنقدی هستند و در بحث تبدیل آن‌ها با مشکل مواجه هستیم. 
مدیرعامل سازمان حمل و نقل ریلی شهرداری تبریز اظهار کرد: سیستم حمل و نقل عمومی نیازمند یک نگاه جامع بوده و باید به سمت حمل و نقل ترکیبی شهری برویم. باید به سمت تکمیل مترو برویم و سامانه اتوبوسرانی را بیش از این تقویت کنیم تا در رقابت با خودروهای شخصی، میدان را در دست بگیرند.
وی افزود: راهکار دیگر که باید تاکنون عملیاتی می‌شد، محدودیت‌های زمانی و مکانی تردد به خصوص در محدوده شهر تبریز است و باید طرح زوج و فرد توسعه یابد. محدوده ترافیک تبریز قبلا مصوب شده ولی اجرایی نشده است. اجرای آن قطعا به نفع خود اصناف در امر مدیریت زمان باراندازی و بارگیری و ورود و خروج کالا خواهد بود.
وی ادامه داد: خدمات پزشکی را می‌توان به کنار شریان‌های دارای پارکینگ انتقال داد. باید از خلا قانونی که در احداث مراکز پزشکی وجود دارد، جلوگیری به عمل آید. باید به سمت هوشمندسازی و توسعه شهر هوشمند و پاسخگویی به تقاضاها از طریق تکنولوژی با اجرای کامل دولت الکترونیک برویم. مردم شهر تبریز باید مثل مردم سایر نقاط دنیا بتوانند به راحتی اقدام به خرید اینترنتی، مشاوره‌های پزشکی آنلاین و آموزش از راه دور کنند تا در نهایت سفرهای زاید حذف شده و سفرهای ضروری نیز کوتاه شوند و کاهش بار ترافیکی را به همراه داشته باشد.
وحیدکیا گفت: مدیریت هوشمند معابر شهر تبریز یکی از راهکار مهم برای کنترل ترافیک است. از سه هزار تقاطعی که در سطح شهر وجود دارد باید حداقل نیمی از آن‌ها به صورت هوشمند مدیریت شوند که این امر نیز نیازمند نرم افزار و توسعه سنسورهای مربوطه است. استارت این کار از سال ۸۴ زده شده ولی حمایت لازم انجام نگرفته و اکنون تنها تعداد محدودی از تقاطع‌های شهر هوشمند هستند.
وی افزود: در بحث تاکسی‌ها، نزدیک به ۱۱ هزار دستگاه تاکسی در سطح شهر داریم که اغلب فعال هستند. ناوگان تاکسیرانی شهر نسبتا جوان بود ولی در مقطعی به آن توجه نشد و نوسازی انجام نگرفت تا اینکه تقریبا نیمی از آن‌ها فرسوده شدند و در نهایت طی سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ توجه جدی به نوسازی آن‌ها مدنظر شهرداری قرار گرفت و مشکلات این حوزه حل شدند. تاکسی‌ها در شهر تبریز جزوی از ناوگان حمل و نقل عمومی و نسخه کوچکتر اتوبوس‌ها محسوب می‌شوند بنابراین اهمیت بالایی دارند.
مشاور فرماندار و رییس هیات اندیشه ورزی شهید فخری زاده فرمانداری تبریز، امارسازی را مانعی برای پیشرفت شهر عنوان کرد.
پورعلی در حاشیه سلسله نشست‌های هیات اندیشه ورزی شهید فخری زاده فرمانداری تبریز در گفت‌وگو با ایسنا، در خصوص مشکلات حمل و نقل و ترافیک شهر، تشریح کرد: یکی از معضلات شهر تبریز به خصوص در حوزه حمل و نقل، بحث آمارسازی است که در ادوار گذشته باعث انتقال آمارهای دور از واقعیت به مجموعه های بالادستی که باعث کم بهره شدن شهر از کمک‌های دولتی شده است.
مشاور فرماندار با اشاره به کاهش محسوس تعداد اتوبوس‌های بخش خصوصی و تندرو در تبریز که یکی از علل آن، بحث آمار غیر واقعی است، اظهار کرد: دهه ۸۰ نزدیک به ۶۰۰ دستگاه اتوبوس در تبریز فعال بود و در دهه  ۹۰بعد از نوسازی ناوگان حمل ونقل عمومی اتوبوس شهری و تاکسی بر اساس مصوبات مجلس به بخش خصوصی واگذار شد که حدودا تا سال۱۳۹۵ شهر را پشتیبانی می‌کرد اما طی سال‌های اخیر متاسفانه به علت عدم مدیریت وحمایت مالی واقعی متولی از بخش خصوصی، صاحبان خودروهای عمومی مسافری متضرر شدند و اجباراً از گردونه خصوصی سازی خارج شدند و در نهایت اصل ۴۴ قانون اساسی ناقص اجرا می‌شود که در مجموع متضرر اصلی ملت است.
وی با بیان این‌که یکی از مشکلات اصلی حمل و نقل به خصوص در بحث اتوبوس‌های تندرو، استهلاک است، گفت: اتوبوس‌ها بعد از یک برهه مشخصی نیازمند تعمیرات اساسی و تعویض هستند، اما متاسفانه اتوبوس‌های مشکل دار به جای تعمیر، از رده خارج شده و جایگزین نمی‌شود و روز به روز نیز تعداد آن‌ها در خط ویژه کم می‌شود، هرچند طی ماه‌های اخیر شاهد خرید اتوبوس‌های شهری نو و بازگشت اتوبوس‌های تندرو باز سازی شده به مسیر ویژه هستیم؛ امید است با مدیریت شهری عالی و نوسازی تاکسی‌های شهری به ویژه برقی ترافیک روان و شهری پاک داشته باشیم.
پورعلی اظهار کرد: یکی دیگر از مشکلاتی اساسی که با آن مواجه هستیم بحث مجوزهای غیر اصولی‌است که منجرب به افزایش ترافیک در شهر شده‌ است.
وی، اعطای مجوز فعالیت چندین مدرسه در یک تقاطع، تغییر کاربری مسکونی به تجاری در نقاط شلوغ شهر از جمله نصف راه را از جمله تصمیمات مشکل دار عنوان کرد.
وی با تاکید بر لزوم مطالبه گری مشکلات مردم از مسئولان و حقوق شهروندی در بحث حمل و نقل شهری، گفت: امام جمعه تبریز نیز اخیرا از تریبون نماز جمعه نسبت به معضل ترافیک شهر اشاره کردند که این امر نشان‌دهنده نارضایتی عموم مردم شهر است. ان‌شاالله با تلاش مسئولان به زودی شاهد کاهش و درمان معضل ترافیک در کلانشهر تبریز باشم.