آب و هوای آذربایجان شرقی در سیطره خشکسالی و آلودگی

زنگ هشدار «تغییر اقلیم» به عنوان یک بحران زیست محیطی از سال‌های گذشته در کشور ما به صدا درآمده است و کارشناسان و صاحب نظرات بسیاری، هشدارهایی در این خصوص داده‌اند که نمود بارز آن را می‌توان در هوای امروز شهر تبریز مشاهده کرد.
به گزارش ایسنا، آذربایجان شرقی و شهر تبریز در یک منطقه کوهستانی قرار دارد و آب و هوای سرد و برفی این منطقه در فصل پاییز و زمستان، زبانزد است اما در پاییز ۱۴۰۱ نه تنها در شهر تبریز خبری از برف نبود بلکه شاخص‌های آلایندگی هوا نیز چراغ قرمز قطع تنفس مردم این شهر صنعتی را نشان داده و تنها راهکار مسئولان در برابر این چراغ قرمز فقط تعطیلی مدارس بوده است.
خشکسالی در این منطقه کوهستانی به دلیل تغییر اقلیم یک اتفاق ناگهانی و یا پیش بینی نشده نیست بلکه هشدارهای آن از سال‌های قبل داده شده است اما نتیجه آن هشدارها و بررسی‌های کارشناسانه مسئولان و ادارات مربوطه( با وجود اجرای برخی پروژه‌ها) اما برای مردم امروز فقط دیدن آسمانی خشک و بی برکت از نعمت برف و باران و مملو از آلودگی بوده است. 

کاهش ۵۹ درصدی بارندگی در آذربایجان شرقی نگران کننده است
محمد خانی، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب آذربایجان‌ شرقی در جلسه شورای اسلامی شهر تبریز در خصوص وضعیت آبی تبریز، اظهار کرد: تابستان سال گذشته، شهر تبریز پایدارترین شبکه آب را به خود اختصاص داده و جزو سه شهر برتر کشور در این حوزه قرار گرفت.
وی در ادامه از کاهش حجم بارندگی در استان خبر داد و تصریح کرد: کاهش ۵۹ درصدی بارندگی در استان نگران کننده است چرا که ذخیره آب سدها کم بوده و دبی چاه‌ها نیز کاهش چشمگیری دارد.
بخش کشاورزی قطعا بیشترین تاثیر را از کمبود بارش‌ها نسبت به سایر بخش‌ها دارد و الزامی است تا مسئولان مربوطه نسبت به اجرای طرح‌های مدیریت آبی و جلوگیری از خسارت ناشی از خشکسالی، اقدام جدی داشته باشند.     

کشاورزی، بیشترین مصرف کننده آب است
اکبر فتحی، رئیس سازمان جهادکشاورزی آذربایجان شرقی در جلسه مشترک مدیران شرکت آب منطقه‌ای  آذربایجان شرقی و مدیران سازمان جهاد کشاورزی استان نیز افزود: با بررسی گزارشاتی که از وضعیت آب استان ارائه می شود، مشخص است که در استان با افزایش دما و کاهش بارندگی مواجه هستیم. طبیعتاً در اثر کاهش بارندگی نیز سدهای استان وضعیتشان مطلوب نخواهد بود. از طرفی افزایش دما و کاهش بارندگی باعث می‌شود که ذخایر آب‌های زیرزمینی هم از وضعیت مطلوبی برخوردار نباشد.
وی با بیان این‌که بخش کشاورزی بیشترین مصرف کننده آب است، گفت: پیش بینی شده است که در سه ماه آینده ۴۵ میلیمتر بارندگی خواهیم داشت و دما نیز دو درجه در استان افزایش می‌یابد بنا بر این باید با اقدامات ترویجی کشاورزان که بهره برداران اصلی آب هستند آگاه و مطلع شوند تا منابع آبی را به خوبی مدیریت کنند و همکاری لازم را در این زمینه داشته باشند.
وی تاکید کرد: ما باید در بخش کشاورزی تلاش کنیم که با کمترین مصرف آب بیشترین تولید را داشته باشیم و این کار نیز با همکاری کشاورزان پیشرو ، دهیاران، بخشداران و مروجان و … امکان پذیر خواهد بود.
وجود چندین هزار حلقه چاه غیرمجاز در آذربایجان شرقی نیز یکی از معضلات بزرگ این استان است که برخورد با این چاه‌ها بایستی در اولویت شرکت آب منطقه‌ای باشد. 

شناسایی ۵۷۹ حلقه و انسداد ۱۴۵۹ حلقه چاه غیرمجاز در حال حفر در آذربایجان شرقی
یوسف غفازاده، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان شرقی در گفت‌وگو با خبرنگاران، از اجرای طرح تعادل بخشی و حفاظت از آب‌های زیرزمینی در استان خبر داد و اظهار کرد: در راستای اجرای این طرح طی ۱۵ ماه گذشته، ۵۷۹ حلقه چاه غیرمجاز در حال حفر شناسایی و از حفاری‌های غیرمجاز ۳۸۱ مورد نیز جلوگیری شده است.
وی با بیان این‌که ۱۴۵۹ حلقه چاه غیرمجاز در این مدت مسدود شده است، از قلع و قمع ۱۱۵ استخر زهکش حاشیه رودخانه‌ها و نصب ۹۲۷ کنتور هوشمند خبر داد.
حال در کنار وضعیت بارندگی‌ها و خشکسالی که طی سال‌های اخیر با آن دست و پنجه نرم می‌کنیم، وضعیت آلودگی هوای شهر تبریز بیش از پیش به چشم می‌خورد. چرا که خشکسالی، تشدیدکننده آلودگی است.

دلایل آلودگی هوای تبریز
شهنام اشتری، مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی در یک نشست دانشجویی مربوط به بررسی علل آلودگی هوای تبریز، با بیان این‌که آلودگی هوای تبریز ناشی از منابع متحرک است، گفت: در بحث انتشار PM2.5، سهم اتوبوس‌های شهرداری ۲۷ درصد، کامیون‌ها ۱۷ درصد، خودروی شخصی ۱۵ درصد، مینی‌بوس ۱۱ درصد، نیروگاه (بدون مازوت سوزی) ۱۰ درصد و موتورسیکلت هشت درصد است. در انتشار PM10 نیز سهم اتوبوس‌های شهرداری ۲۶ درصد، کامیون‌ها ۲۰ درصد، خودرو شخصی ۱۶ درصد، مینی‌بوس ۱۱ درصد و موتورسیکلت ۷ درصد است.
وی ادامه داد: در انتشار TSP سهم سیمان ۳۰ درصد، اتوبوس‌های شهرداری ۱۶ درصد، خودرو شخصی ۱۴ درصد، کامیون‌ها ۱۰ درصد، مینی‌بوس ۷ درصد، نیروگاه (بدون مازوت سوزی) شش درصد، منابع خانگی، تجاری سه درصد و موتورسیکلت سه درصد است .در انتشار SO2 نیز سهم پالایشگاه ۸۷ درصد، سیمان شش درصد، راه‌آهن چهار درصد، پتروشیمی یک درصد، نیروگاه (بدون مازوت سوزی) یک درصد و کامیون یک درصد است.
وی خاطرنشان کرد: در انتشار NOx سهم سیمان شش درصد، اتوبوس‌های شهرداری سه درصد، خودرو شخصی ۴۲ درصد، پالایشگاه هشت درصد، وانت چهار درصد، وانت چهار درصد، تاکسی ۱۰ درصد، نیروگاه (بدون مازوت سوزی) ۱۴ درصد و پتروشیمی پنج درصد است و در انتشار VOC سهم خودرو شخصی ۷۳ درصد، تاکسی ۹ درصد، جایگاه‌ها چهار درصد، پتروشیمی دو درصد، پالایشگاه دو درصد، وانت پنج درصد و موتورسیکلت شش درصد است.در انتشار CO نیز سهم خودرو شخصی ۷۳ درصد، تاکسی ۱۴ درصد، وانت شش درصد و موتورسیکلت سه درصد است.

آلودگی هوای تبریز باید علت یابی شود
احد صادقی، رئیس کمیسیون محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر تبریز نیز در جلسه روز چهارشنبه، هفتم دی ماه این کمیسیون، اظهار کرد: موضوع آلودگی هوا بحثی است که تنها در این فصل از سال نقل محافل می‌شود و تمام جلسات دانشگاهی و کارشناسی حول آن اتفاق می‌افتد که همه ساله با یک سری نگرش‌های سطحی و اتهام زنی به اتمام می‌رسد و دوباره در سال‌های آتی تکرار می‌شود اما باید این موضوع مهم علت یابی شده و با توزیع صحیح منابع پوشش داده شود.
وی افزود: یکی از موضوعات اصلی در شهرها و به خصوص کلانشهرها، آلودگی هوا از منظر حمل و نقل و ترافیک بوده که اقدامات در این حوزه با یک سری نگاه‌های کوتاه مدت انجام می‌گیرد. جای فعالیت و کار بسیار فراوان در این حوزه دیده می‌شود تا شاهد رفع موانع و مشکلات باشیم.
بر اساس این گزارش، امسال وضعیت تغییر اقلیم در آذربایجان شرقی تشدید یافته است و آمارها نیز نشان از این بحران دارد که زمستان‌های سرد و بدون برف و تابستان‌های گرم تر در انتظارمان خواهد بود.
در چنین شرایطی امیدواریم تدابیر جدیتر و ملموس تری برای مقابله با این بحران در استان سنجیده شود.